Τετάρτη 26 Ιανουαρίου 2011

Αβ. Περί Έλληνος


ΣΤΗΛΗ. 2. ΠΕΡΙ ΛΟΓΙΚΗΣ

2.1 Το των ανθρωπων γενος ζη, και τεχνη και λογικης ( Το ανθρωπινον γενος ζη και με την τεχνην και με την λογικη) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. Μετα τα Φυσικα Α΄ 13

2.2 Παλαιφατος, δ’ εν βροτοις γερων λογος τετυκται (ο γερων λογος εχει εφευρεθη από την πρωτην εμφανησιν του ανθρωπου για να βοηθηση εις την κατανοησην του). ΑΙΣΧΥΛΟΣ. Αγαμεμνων 750.

2.3 Αλλ’ οι λογοι καταπαλαιουσι λογους ( Μα υπαρχουν κι επιχειρηματα που νικουν αλλα επιχειρηματα). ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ. Ιφιγενεια εν Αυλιδει 1013.

2.4 θαττον εφη πιστευειν δειν ιππω αχαλινω η λογω ασυντακτω (Ο Θεοφραστος λεγει. Περισσοτερον εμπιστοσυνην πρεπει να εχει κανεις σ’ ένα αλογον αχαλινωτον παρα σ’ ένα ασυντακτον λογον ΘΕΟΦΡΑΣΤΟΣ. (Διογενης Λαερτιος)

2.5 Ον ου τυπτει λογος, ουδε ραβδος ( οπου δεν νιωθη τα λογια, ουτε νιωθη και τα κτυπηματα της ραβδου). ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ, Αποσπασμα 11

2.6 Ο λογος τροφη διανοιας εστι ( Ο λογος τρεφει το μυαλον) ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, Παιδεια Αγωγη 17

2.7 Ψυχης εστι λογος εαυτον αυξων, εν τω βιω καθαπερ εν δραματι, χρη τα πρωτα λεγειν ου τον πλουσιωτατον αλλα τον φρονιμωτατον. (Το λογικον είναι αυξημενη δυναμις της ψυχης, στην ζωην, όπως ακριβως σ’ ένα δραμα, πρεπει τον λογον να τον εχη όχι ο πλουσιος αλλα ο πολύ μυαλωμενος). ΣΩΚΡΑΤΗΣ, ( Στοβαιου Ανθολογια).

2.8 Παντων κρατουμεν και περιεσμεν λογω. (Όλα τα εξουσιαζουμε και σε όλα υπερεχουμε (από τα ζωα) με την λογικην). ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ. 10,13

2.9 Δυο τα παντων εστι κυριωτερα εν ανθρωπινη φυσει, νους και λογος. Και ο μεν νους αρχικος εστι του λογου, ο δε λογος υπηρετικως του νου. ( Δυο είναι ανωτερα στην ανθρωπινην φυσην , ο νους κι ο λογος, ο νους του λογου κυβερνητης, κι ο λογος υπηρετης του νου). ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ. Παιδεια Αγωγη 8.

2.10 Ουδενος αναιτιος η γενεσις ουτ’ αλογος η προγνωσις ( Ουδενος η γεννεσις εγινε ανευ αιτιας, ουτε η προγνωσις του ανευ στηριξεως εις τον ορθον λογον) ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ. Ηθικα 387c

2.11 Αιτιον εστι δι’ ο το αποτελεσμα η δι’ ο συμβαινει τι ( Αιτιον είναι εκεινον που φερνη καποιον αποτελεσμα η αυτό εξ αιτιας του οποιου γινεται κατι). ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ. «Αρεσκοντος Φιλοσοφια» ΙΑ’

2.12 Αληθειας φως αποδειξις (Δια να φωτισθη η αληθεια πρεπει να φερουμε αποδειξεις) ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ. Ηθικα 387 Α.

2.13 Ανθρωπον οντα δει φρονειν τα’ ανθρωπινα (Εφωσον εγενηθης ανθρωπος , πρεπει κι οι σκεψεις και τα αισθηματα σου να ευρισκονται μεσα στα ορια της ανθρωπινης φυσεως). ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ. Γνωμικα Μον.

2.14 Πας ανθρωπος τοσουτου αξιος, οσον αξια γιγνωσκει και φρονει (Κάθε ανθρωπος αξιζει τοσον, οσον αξιες είναι οι γνωσεις και οι σκεψεις του). ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ.

2.15 Εχθροις απιστων ουποτ’ αν παθοις βλαβην (Αν δεν εμπιστευεσαι στους εχθρους σου ποτε σου δεν θα παθης βλαβην) ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ. Γνωμικα Μον.

2.16 Παντες τας πιστεις ποιουνται δια του δεικνυναι η παραδειγματα λεγοντες η ενθυμηματα και παρα ταυτα ουδεν. ( Ολοι οσοι ωμιλουν για κατι στηριζουν τις αποδειξεις τους αφου φερουν παραδειγματα η ενθυμηματα και τιποτε ολον εξω απ’ αυτά). ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. Ρητορικη Τεχνη Α’, 2, 1356b.

2.17 Των παθων κρισει και ασκησει περιγενομεθα (Νικουμε τα παθη μας με την κριτικη λογικη και με την ασκησην) ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ. Ηθικα. 2Β

2.18 Βουλης ορθης ουδεν ασφαλεστερον ( Ουδεν είναι ασφαλεστερον από μια λογικη απαφασην) ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ. Γνωμικα Μον.

2.19 Υπερ των αφανων φανεροις μαρτυριοις χρησθαι (Δια να στηριξουμε τα σκοτεινα και αμφιβολα πρεπει να χρησιμοποιησουμε φανερες αποδειξεις) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. Ηθικα Νικομαχεια Β’, 2,6

2.20 Διδασκαλια πασα και πασα μαθησις εκ προυπαρχουσης γινεται γνωσεως. (Κάθε διδασκαλια και κάθε μαθησις στηριζεται σε γνωσεις που προυπαρχουν) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. Το Οργανον

2.21 Γνωμης γαρ εσθλης, εργα χρηστα γιγνεται ( Από λογικη σκεψις θα παραγθουν και τιμιες πραξεις) ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ. Γνωμικα Μον.

2.22 Προς το τελευταιον εκβαν εκαστον των προυπαρξαντων κρινεται. ( Από το τελευταιον συμβαν που προυπηρξε κρινεται το αποτελεσμα) ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ. Ολινθιακος Α’,11

2.23 Παντων κρατουμεν και περιεσμεν λογω. (Όλα τα εξουσιαζουμε και σε όλα υπερεχουμε (από τα αλλα ζωα) με την λογικην). ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ, 10,1

2.24 Ψυχης μεγας χαλινος εστιν ο νους. ΒΙΑΣ. Στοβ. Ανθ.

2.25 Στρεπται φρενες εσθλων. ( Ο νους των σπουδαιων παιρνει πολλες στροφες). ΟΜΗΡΟΣ. Οδυσσεια ,203

2.26 Παντων νους, κρατει. ( Ο νους όλα τα εξουσιαζει). ΑΝΑΞΑΓΟΡΑΣ. Αποσπ. 12

2.27 Η νοερα δυναμις πολλη και μεγαλη ουσα περιεστι παντος αισθητου. ( Η δυναμις του νου επειδη είναι πολλη και μεγαλη υπερεχει από κάθε αισθητον). ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ. Ηθικα 1226

2.28 Αριστοτελης τους τα εναργη πραγματα πειρωμενους δεικνυναι, «ομοιον», εφη, «ποιουσι τοις δια λυχνου τον ηλιον φιλοτιμουμενοις δεικνυναι». ( Ο Αριστοτελης ειπε ότι αυτοι που προσπαθουν τα φανερα να τα αποδειξουν, κανουν το ιδιο μ’ αυτους που επιχειρουν να φωτισουν τον ηλιον με το λυχνον ( δηλαδη το ευλογον είναι τεκμηριον αληθειας). ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. Στοβ. Ανθολ.

2.29 Υγιεια και νους αγαθα τω βιω πελει. ( Η υγεια και ο νους (η λογικη) είναι αγαθα της ζωης (του ανθρωπου). ΜΕΜΑΜΔΡΟΣ. Γνωμικα Μον. 519

2.30 Ο νεος ουχ οιος τε κρινειν, ότι τε υπονοια και ο μη. ( Ο νεος δεν είναι ικανος να κρινη τι είναι αλληγορια και τι όχι). ΠΛΑΤΩΝ. Πολιτεια. 378Β

2.31 Σωκρατης ερωτηθεις τινες ευδαιμονες, ειπεν. Οις χρη φρενες αγαθαι , και λογος προσεστι. ( Ερωτηθεις ο Σωκρατης ποιοι είναι ευτυχεις, ειπε, «εκεινοι που εχουν μυαλον ηθικον και μαζι και λογικη»). ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΛΑΕΡΤΙΟΣ. Βιος Σωκρατους

2.32 Ουδεις αδυνατων ερα ουδ’ επιθυμει ως επι το πολύ. ( Ουδεις δεν αγαπα τα αδυνατα κι ουτε τα επιθυμει κατά κανονα). ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. Ρητορικη Τεχνη Β΄, 19

2.33 Το αφοβον και το ανδρειον ου ταυτον. ( Η αφοβια και η ανδρεια δεν είναι το ιδιο πραγμα ). ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ. Λαχ. 197 Β

2.34 Τα βραφη ποιειν αθαμβη σκοτον και προς ερημιαν αφοβα. ( Τα βρεφη να τα μαθενουμε να μην φοβουνται το σκοτος και στην ερημια να είναι αφοβα ). ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ. Κλεομ. 9

2.35 η ψυχη δοκει μοριον του σωματος, νους γαρ ψυχης, οσω ψυχη σωματος, αμεινον εστι και θειοτερον,ποιει δ’ η μεν ψυχης και σωματος μιξις αισθησιν η δε νου και ψυχης συνοδος λογου. ( η ψυχη θεωρειται μερος του σωματος, διοτι ο νους είναι ανωτερος και θεικοτερος από την ψυχη οσον είναι η ψυχη από το σωμα. Η μιξις ψυχης και σωματος δημιουργει την αισθησιν, ενώ η συνοδος του νου και της ψυχης είναι ο λογος ). ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ. Περι Του Εμφαινομενου Προσωπου Τω Κυκλω Της Σεληνης. 28.

2.36 ουκ ακριβουσας την επιγνωσιν,των τ’ ευλογως φαινομενων παντα πρεττειν. ( μη παρεχουσας ακριβεις γνωσεις, πρεπει να πραττωμεν παντα ότι μας φαινεται ευλογον ). ΑΡΙΣΤΙΠΠΟΣ. Διογενης Λαερτιος Βιοι Φιλοσοφων 95.

2.37 ευλογον δε εστιν αξιωμα το πλειονας αφορμας εχον εις το αληθες είναι, οιον «βιωσομαι αυριον». ( Το ευλογον είναι το αξιωμα που εχει πολλες πιθανοτητες να είναι αληθες, όπως «θα ζησω αυριον» ). ΖΗΝΩΝ. Διογενης Λαερτιος. Βιοι Φιλοσοφων 76.

2.38 μεγιστον δε παντος αρξασθαι κατά φυσιν αρχην. ( Το βασικωτατον καθηκον παντος ερευνητου είναι να ξεκινα από την φυσικην αρχην). ΠΛΑΤΩΝ. Τιμαιος 29 b

2.39 αλλα πως ημεις πολύ μετεχοντες του προστυχουντος τε και εικη ταυτη πη και λεγομεν. ( αλλα εμεις πολύ μετεχοντες εις το τυχαιον και το ευλογον ετσι όπως εκφραζομεθα ( ομιλη ο Πλατων περι τoυ Ελληνος προσεγγυσεως του οντολογικου προβληματος ). ΠΛΑΤΩΝ. Τιμαιος 34 c

2.40 λογος δε ο κατά ταυτον αληθης γιγνομενος περι τε θατερον ον και περι το ταυτον , εν τω κινουμενω ( ο λογος δε ο αιωνιος αληθινος ο αναφερομενος ειτε εις το ετερον φερεται xωρις φωνη και ηχον προς τον αφ’ εαυτου κινουμενον ). ΠΛΑΤΩΝ. Τιμαιος 37 b 5

2.41 ει μεν νους και δοξα αληθης εστον δυο γενη , πανταπασιν είναι καθ’ αυτά ταυτα, αναισθητα υφ’ ημων ειδη, νοουμενα μονον, ει δ’ , ως τισιν φαινεται, δοξα αληθης νου διαφερει το μηδεν, πανθ’ οποσ’ αυ δια του σωματος αισθανομεθα θετεον βεβαιοτατα,δυο δη λεκτεον εκεινω, διοτι χωρις γεγονατον ανομοιως τε εχετον,το μεν γαρ αυτων δια διδαχης, το δ’ υπο πειθους ημιν εγγιγνεται, και το μεν αει μετ’ αληθους λογου, το δε αλογον, και το μεν ακινητον πειθοι, το δε μεταπειστον, και του μεν παντα ανδρα μετεχειν φατεον, νου δε θεους ανθρωπων δε γενος βταχυ τι.

(εάν μεν ο νους και η αληθινη γνωμη είναι δυο γενη, τοτε αυτά υπαρχουν αυτά καθεαυτα, και δεν πιπτουν βεβαια στις αισθησεις μας αλλα μονον τα διανοουμενα, εάν δε, όπως νομιζουν μερικοι, η αληθης γνωμη δεν διαφερη καθολου από τον νουν, όλα οσα παλιν αισθανομεθα δια του σωματος, πρεπει να τα θεωρησωμε ως βεβαιοτητα,πρεπει, λοιπον, να πουμε ότι αυτά είναι δυο γενη, διοτι χωριστα εγιναν και είναι ανομοια αναμεταξυ των, διοτι το μεν ένα εξ αυτων το αποκτωμεν δια της διδαχης, το δε αλλον αναπτυσσεται μεσα μας με την πειθω,και το μεν ένα είναι παντοτε συνδεδεμενον με τον αληθη λογον, το δε αλλον είναι αλογον, το μεν ένα είναι επισης αμετακινητον στην πειθω, το δε αλλον υποκειται στην αλλαγην δια της πειθους, και του μεν ενός πρεπει να πουμε ότι μετεχουν ολοι οι ανθρωποι, του δε ετερου μετεχουν μονον οι θεοι και πολύ ολιγοι από το γενος των ανθρωπων ). ΠΛΑΤΩΝ. Τιμαιος 51 d 3

2.42 τω δε οντως οντι βοηθος ο δι’ ακριβειας αληθης λογος (εις το δε οντως ον γινεται βοηθος ο εξηκριβωμενος αληθης λογος) ΠΛΑΤΩΝ. Τιμαιος 52 c 5

2.43 εν μεν ομαλοτητι μηδεποτε εθελειν κινησιν ενειναι, το γαρ κινησομενον ανευ του κινησοντος η το κινησον ανευ του κινησομενου χαλεπον, μαλλον δε αδυνατον, είναι, κινησις δε ουκ εστιν τουτων αποντων, ταυτα δε ομαλα είναι ποτε αδυνατον.

( η κινησις δεν θελει ποτε να υπαρξη μεσα εις την ομαλοτητα, διοτι είναι δυσκολον η μαλλον αδυνατον να κινηθη κατι ανευ της υπαρξεως εκεινου που θα το κινηση η αντιστροφως να υπαρξη αυτό που θα δωση την κινησιν ανευ υπαρξεως εκεινου που θα κινηθη, αν αυτά είναι αποντα, δεν υπαρχη κινησις ) ΠΛΑΤΩΝ. Τιμαιος 57 e 2

2.44 ο δε ανεξεταστος βιος ου βιωτος ανθρωπω. ( δεν δυναται να ζηση ο ανθρωπος μια ανεξεταστη ζωη ). ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Πλατωνος Απολογια Σωκρατους ΧΧVIII

2.45 όπως δε συ τινα πειθοις αν και σμικρον νουν εχοντα ανθρωπων, ως ου του αυτου εστιν και δαιμονα και θεια ηγεισθαι, και αυ του αυτου μητε δαιμονας μητε θεους μητε/ηρωας, ουδεμια μηχανη εστιν. ( όμως δεν υπαρχει κανενα τεχνασμα για να πεισης κανεναν, εστω και ολιγομυαλον ανθρωπον, πως δεν είναι δυνατον ο ιδιος να πιστευη σε θεοτητες και θεικα πραγματα, και από την αλλην, ο ιδιος να πιστευη πως ουτε θεοτητες ουτε θεοι ουτε ηρωες υπαρχουν ). ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Πλατωνος Απολογια Σωκρατους XV E

2.46 ει δ’ αυ οι δαιμονες θεων παιδες εισιν νοθοι τινες η εκ νυμφων η εκ τινων αλλων, ων δη και λεγονται, τις αν ανθρωπων θεων μεν παιδας ηγοιτο είναι, θεους δε μη, ομοιως γαρ αν ατοπον ειη, εσπερ αν ει τις ιππων μεν /παιδας ηγοιτο η και ονων τους ημιονους, ιππους δε και ονους μη ηγοιτο είναι.

(αν παλι οι θεοτητες είναι νοθα παιδια θεων η από νυμφες η από άλλες, που εγεννηθησαν από αυτές , όπως λεγεται, ποιος ανθρωπος θα παραδεχοταν πως υπαρχουν παιδια θεων, ενώ δεν υπαρχουν θεοι, γιατι θα ητο εξισου ατοπον να νομιζη κανεις ότι τα μουλαρια είναι διασταυρωσην ιππων και ονων, όμως να πιστευη πως δεν υπαρχουν ιπποι και ονοι ). ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Πλατωνος Απολογια Σωκρατους XV D

2.47 αλλα το επι τουτω γε αποκριναι, εσθ’ οστις /δαιμονια μεν νομιζει πραγματ’ είναι, δαιμονας δε ου νομιζει, ουκ εστιν. (αλλα τουλαχιστον απαντησε μου εις το εξης, υπαρχει ανθρωπος που να πιστευη ότι υπαρχουν θεικα πραγματα μεν, αλλα ότι δεν υπαρχουν θεοτητες ) ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Πλατωνος Απολογια Σωκρατους XV B C

2.48 πασα διδασκαλια και πασα μαθησις διανοητικη εκ προυπαρχουσης γινεται γνωσεως. (πασα διδσκαλια και πασα μαθησις διανοητικη γινεται από γνωσιν η οποια προ-υπαρχει ) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. ΤΟ ΟΡΓΑΝΟΝ. Αναλυτικων Υστερα Ι

2.49 αποδεκτικην επιστημην εξ αληθων τ’ είναι, και πρωτων, και αμεσων, και γνωριμωτερων, και προτερων, και αιτιων του συμπερασματος. ( η αποδεκτικη επιστημη πρεπει να είναι ,εκ προτασεων αληθων και (και αυται αι προτασες σ.σ.), να είναι αιτιαι του συμπερασματος ). ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. ΤΟ ΟΡΓΑΝΟΝ. Αναλυτικων Υστερα ΙΙ 7

2.50 Ουτως γαρ εσονται και αι αρχαι οικειαι του δεικνυμενου. Συλλογισμος μεν γαρ εσται και ανευ τουτων,αποδειξις δε ουκ εσται, ου γαρ ποιησει επιστημην. Αληθη μεν ουν δει είναι, ότι ουκ εστι το μη ον επιστασθαι,οιον η διαμετρος συμμετρος. Εκ πρωτων δ’ αναποδεικτων , ότι ουκ επιστησεται μη εχων αποδειξιν αυτων. Το γαρ επιστασθαι , ων αποδειξις εστι, μη κατά συμβεβηκος, το εχειν αποδειξιν εστιν.Αιτια τε, και γνωριμωτερα δει είναι, και προτερα. Αιτια μεν, ότι τοτε επισταμεθα, όταν την αιτιαν ειδωμεν, και προτερα, ειπερ αιτια, και προγινωσκομενα, ου μονον τον ετερον τροπον τω ξυνιεναι, αλλα και τω ειδειναι, ότι εστι.

(Διοτι κατ’ αυτόν τον τροπον, και αι αρχαι – αι προτασεις θα γινονται καταλληλοι -προσεχεις, δι’ αυτό που αποδεικνυομεν. Διοτι συλλογισμος μεν, θα γινεται και ανευ αυτων των προυποθεσεων, αποδειξις όμως δεν θα γινεται, διοτι δεν θα παραγεται επιστημη. Επομενως αι προτασεις πρεπει να είναι αληθεις, διοτι είναι αδυνατον να εχωμεν επιστημην αυτου που δεν υπαρχει του ψευδους του μη οντος, όπως π.χ. ότι η διαγωνιος τετραγωνου είναι συμμετρος προς την πλευραν του. Αι προτασεις πρεπει επισης, να είναι εκ πρωτων και αναποδεικτων , διοτι αλλοιως, εάν δεν εχωμεν την αποδειξιν των, δεν θα τας γνωριζομεν. Διοτι η επιστημονικη γνωσις αυτων των πραγματων περι των οποιων υπαρχει αποδειξις σημαινει, ότι αυτων των πραγματων εχομεν την αποδειξιν των. Αι προτασεις επισης πρεπει να είναι, και αιτιαι, και γνωριμωτεραι, και προτεραι. Αιτιαι μεν πρεπει να είναι, διοτι τοτε μονον γνωριζομεν επιστημονικως, όταν γνωριζομεν την αιτιαν. Και επισης πρεπει να είναι προτεραι, εάν είναι αιτιαι. Και προεγνωσμενα πρεπει να είναι, όχι μονον κατά τον ένα τροπον δηλαδη, με το να γνωριζωμεν το τι σημαινουν, αλλα και κατά τον αλλον, ητοι με το να γνωριζωμεν, ότι υπαρχουν. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. ΤΟ ΟΡΓΑΝΟΝ. Αναλυτικων Υστερα ΙΙ 5 6 7 8 9

2.51 ου γαρ ταυτον, προτερον τη φυσει, και προς ημας προτερον, ουδε, γνωριμωτερον, και ημιν γνωριμωτερον. (διοτι αυτό το πραγμα που είναι προτερον εις την φυσιν δεν είναι το ιδιο, με αυτό που είναι προτερον εν σχεσει προς εμας). ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. ΤΟ ΟΡΓΑΝΟΝ. Αναλυτικων Υστερα ΙΙ 10

2.52 Τον δε μελλοντα εξειν την επιστημην την δι’ αποδειξεως ου μονον δει τας αρχας μαλλον γνωριζειν, και μαλλον αυταις πιστευειν , η τω δεικνυμενω, αλλα μηδ’ άλλο αυτω πιστοτερον είναι, μηδε γνωριμωτερον των αντικειμενων ταις αρχαις, εξ ων εσται συλλογισμος ο της εναντιας απατης, ειπερ δει τον επισταμενον απλως αμεταπτωτον είναι.

(Αυτος όμως που προκειται να αποκτηση την επιστημονικην γνωσιν, που προερχεται μεσω της αποδεικτικης διαδικασιας , πρεπει όχι μονον να γνωριζη περισσοτερον τας προτασεις – αρχας του, και να τας πιστευη περισσοτερον του συμπερασματος του, αλλα και ουτε κανενα άλλο συμπερασμα πρεπει να του είναι περισσσοτερον γνωριμον και περισσοτερον αξιοπιστον του αλιθους ιδικου του συμπερασματος , εάν πρεπει , ως εχων την απολυτον επιστημονικην γνωσιν, να την κατεχη αληθως ). ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. ΤΟ ΟΡΓΑΝΟΝ. Αναλυτικων Υστερα ΙΙ 17

2.53 Φαναιρον ουν, ότι, και της ετερας ψευδους ουσης, και αμφοιν, εσται ψευδης ο συλλογισμος. Εν δε τω μεσω σχηματι ολας μεν είναι αμφοτερας τας προτασεις ψευδεις, ουκ ενδεχεται. ( όταν μια προτασις είναι ψευδης, και επισης, όταν και αι δυο προτασεις είναι ψευδεις, ότι το συναγομενον συλλογισμον θα είναι ψευδες. Εις δε το δευτερον συλλογιστικον σχημα είναι αδυνατον, και αι δυο προτασεις να είναι καθ’ ολοκληριαν ψευδεις ). ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. ΤΟ ΟΡΓΑΝΟΝ. Υστερων Αναλυτικων XVI 15

2.54 Επει δ’ αδυνατον αλλως εχειν, ου εστιν επιστημη απλως, αναγκαιον αν ειη το επιστητον το κατά την αποδεικτικην επιστημην, αποδεικτικη δ’ εστιν, ην εχομεν τω εχειν αποδειξιν, εξ αναγκαιων αρα συλλογισμος εστιν η αποδειξις. Ληπτεον αρα, εκ τινων και ποιων αι αποδειξεις εισι.

( Επειδη όμως, αυτό περι του οποιου υπαρχει απολυτος επιστημη , είναι αδυνατον να υπαρχη κατ’ αλλον τροπον , αυτό που δυναμεθα να γνωριζωμεν με την αποδεικτικην επιστημην, θα είναι αναγκαιον. Αποδεικτικη δε επιστημη, είναι αυτή την οποιαν κατεχομεν, όταν εχωμεν αποδειξιν. Αρα, αποδειξις είναι ο συλλογισμος που γινεται εξ αναγκαιων προτασεων. Αρα , πρεπει να γνωριζωμεν εκ των προτερων, εκ ποιων προτασεων του αναγκαιου, και περι ποιων προβληματων του αναγκαιου γινονται οι αποδεικτικοι συλλογισμοι ). ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. ΤΟ ΟΡΓΑΝΟΝ. Αναλυτικων Υστερων IV

2.55 Λογος μεν εστ’ αρχαιος ανθρωπων φανεις ως ουκ αν αιων’ εκμαθοις βροτων , πριν αν θανη τις. ( πριν πεθανει ο ανθρωπος – γνωμικον πια καταληξε- κανεις δεν δυναται την ζωην του να κρινη αν καλη η κακη [δηλαδη, εκ του αποτελεσματος κρινεται η ηθικη του ανθρωπου ] ). ΔΙΗΑΝΕΙΡΑ. ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΤΡΑΧΙΝΙΑΙ 1

2.56 οσα δ΄ ουτως, ου συμβεβηκοτι συμβεβηκε το συμβεβηκος λεχθησεται, εσται αρα τι και <ουτ> ως ουσιαν σημαινον, ει δε τουτο , δεδεικται ότι αδυνατον αμα κατηγορεισθαι τας αντιφασεις , - ετι ει αληθεις αι αντιφασεις αμα κατά του αυτου πασαι, δηλον ως απαντα εσται εν. ( και μολονοτι στην προηγουμενην περιπτωσιν το γνωρισμα είναι ένα γνωρισμα του γνωρισματος , δεν συμβαινει το ιδιον στην άλλη, επομενως θα υπαρξη κατι που θα σημαινη την ουσια,κι αν αυτό είναι αληθες, εχει αποδειχθη ότι οι αντιθετες ενοιες δεν μπορει να αποδιδονται ταυτοχρονως στο ιδιο υποκειμενον ) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. ΜΕΤA ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ 1007b 14

2.57 εσται γαρ το αυτό και τριηρης και τοιχος και ανθρωπος, ει κατά παντος τι η καυαφησαι η αποφησαι ενδεχεται, καθαπερ αναγκη τοις τον Πρωταγορου λεγουσι λογον, ει γαρ τω δοκει μη είναι τριηρης ο ανθρωπος, δηλον ως ουκ εστι τριηρης, ώστε και εστιν, ειπερ η αντιφασις αληθης, και γιγνεται δη το του Αναξαγορου, ομου παντα χρηματα, ώστε μηδεν αληθως εν υπαρχειν, το αοριστον ουν εοικασι λεγειν, και οιομενοι το ον λεγειν περι του μη οντος λεγουσιν, το γαρ δυναμει ον και μη εντελεχεια το αοριστον εστιν

( κι ακομη , αν ολες οι αντιφατικες ενοιες που αποδιδονται στο ιδιο υποκειμενον ταυτοχρονως είναι αληθινες, είναι φανερον ότι ολες αυτές οι ενοιες θα εχουν μια ενοτητα,αν είναι δυνατον εξ ισου να βεβαιωσουμε η να αρνηθουμε κατι ως προς κατι, τοτε το ιδιο πραγμα θα είναι τριηρης και τοιχος και ανθρωπος, όπως ακριβως συμβαινει με αυτους που ακολουθουν την θεωρια του Πρωταγορου, αν δηλαδη ενας νομιζη ότι ο ανθρωπος δεν είναι τριηρης, είναι φανερον ότι δεν είναι τριηρης, αλλα μπορει να βγει και το συμπερασμα ότι είναι, αν η αντιφασις είναι αληθινη, και ερχομαστε ετσι εις το αξιωμα του Αναξαγορου ότι «όλα τα πραγματα είναι μαζι», ώστε στην πραγματικοτητα τιποτε δεν υπαρχει, φαινεται λοιπον ότι ομιλουν για το αοριστον, και ενώ νομιζουν ότι ομιλουν για το «ον», στην πραγματικοτητα ομιλουν για το «μη ον», γιατι το αοριστον είναι το δυναμει ον και όχι το εντελεχεια ον ) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ 1007b 20

2.58 oμοιως δε και ει διαιρουντα ενδεχεται αληθευειν, συμβαινει το λεχθεν, προς δε τουτο ότι παντες αν αληθευοιεν και παντες αν ψευδοιντο, και αυτος αυτόν ομολογει ψευδεσθαι, αμα δε φανερον ότι περι ουθενος εστι προς τουτον η σκεψις, ουθεν γαρ λεγει, ουτε γαρ ουτως ουτ΄ουχ ουτως λεγει, αλλ΄ουτως τε και ουχ ουτως, και παλιν γε ταυτα αποφασιν αμφω, ότι ουθ΄ουτως ουτε ουχ ,ει γαρ μη, ηδη αν τι ειη ωρισμενον.

( το ιδιο και αν είναι δυνατον να διατυπωσουμε μια αληθεια αποδιδοντας χωριστα τους προσδιορισμους παλι συμβαινει αυτό που ειπαμε, κι επι πλεον συμβαινει ολες οι διατυπωσεις μας να είναι αληθινες η να είναι ολες ψευδεις η ο αντιπαλος μας να ομολογη ο ιδιος ότι ψευδεται,ταυτοχρονως είναι φανερον ότι η σηζητησις μαζι του είναι ενευ αιχμης, διοτι δεν υποστηριζει τιποτε, και παλι τα απορριπτει και τα δυο και λεγει, «ουτε ναι ουτε όχι», διοτι αλλοιως , θα υπηρχε κατι ορισμενον ) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ 1007b 27

2.59 ετι ει όταν η φασις αληθης η, η αποφασις ψευδης, καν αυτή αληθης η, η καταφασις ψευδης, ουκ αν ειη το αυτό αμα φαναι και αποφαναι αληθως, αλλ΄ισως φαιεν αν τουτ΄είναι το εξ αρχης κειμενον. ( ακομη, αν, όταν η καταφασις είναι αληθινη, η αρνησις είναι ψευδης, θα είναι αδυνατον να βεβαιωνης, και να απορριπτης αληθως το ιδιο πραγμα την ιδια στιγμη ) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ 1007b 34

2.60 ει δε ομοιως απαντες και ψευδονται και αληθη λεγουσιν, ουτε φθεγξασθαι ουτ΄ειπειν τω τοιουτω εσται, αμα γαρ ταυτα τε και ου ταυτα λεγει, ει δε μηδεν υπολαμβανει αλλ’ ομοιως οιεται και ουκ οιεται, τι αν διαφεροντως εχοι των φυτων. ( κι αν αλλοι οι ανθρωποι το ιδιο και ψευδονται και λενε αληθεια, ενας που υποστηριζει αυτην την αποψιν, δεν δυναται ουτε ουτε να πη ουτε να εννοηση κατι, αφου την ιδια στιγμη λεγει και «ναι» και «οχι», και αν δεν σχηματιζη κρισεις , αλλα κατά τον ιδιον τροπον νομιζει και δεν νομιζει , τι διαφορα θα εχη από τα φυτα? [δηλ. είναι φυτον] ) ΑΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ 1008b 7

2.61 ώστε , ως εοικε, παντες υπολαμβανουσιν εχειν απλως, ει μη περι απαντα, αλλα περι το αμεινον και χειρον , ει δε μη επισταμενοι αλλα δοξαζοντες , πολύ μαλλον επιμελητεον αν ειη της αληθειας, ωσπερ και νοσωδει οντι η υγιεινω της υγειας, και γαρ ο δοξαζων προς τον επισταμενον ουχ υγιεινως διακειται προς την αληθειαν. ( ώστε, καθως φαινεται, ολοι οι ανθρωποι σχηματιζουν απλες κρισεις, αν όχι για όλα τα πραγματα, οπωσδηποτε όμως για το καλυτερον και το χειροτερον, κι αν αυτό το κανουν με εικασιες και χωρις γνωσιν, θα πρεπει να φροντιζουν πολύ περισσοτερον για την αληθεια, όπως ενας αρρωστος φροντιζει για την υγειαν του περισσοτερον από ένα γερον, γιατι οντως, ο ανθρωπος που προχωρει με εικασιες κατ’ αντιθεσιν προς αυτόν που γνωριζει ευρισκεται σε μια όχι υγιεινη σχεσην προς την αληθεια ) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ 1008b 25

2.61α ( πολλοι γαρ ταναντια υπολαμβανουσιν αλληλοις, και τους μη ταυτα δοξαχοντας εαυτοις διεψευσθαι νομιζουσιν, ωστ΄αναγκη το αυτό είναι τε και μη είναι) και ει τουτ΄εστιν, αναγκη τα δοκουντα είναι παντ΄αληθη ( τα αντικειμενα γαρ δοξαζουσιν αλληλοις οι διεψευσμενοι και <οι> αληθευοντες, ει ουν εχει οντα ουτως, αληθευουσιν παντες ), ότι μεν ουν από της αυτης εισι διανοιας αμφοτεροι οι λογοι, δηλον, εστι δ΄ουχ ο αυτος τροπος προς απαντας της εντευξεως, οι μεν γαρ πειθους δεονται οι δε βιας .

( πολλοι σχηματιζουν αντιθετες γνωμες και πιστευουν ότι οσοι δεν εχουν την ιδια γνωμη με αυτους κανουν λαθος, ώστε το ιδιο πραγμα πρεπει να είναι και να μην είναι, κι αν αυτό είναι σωστον, τοτε ολες οι υποκειμενες γνωμεις είναι αληθες, γιατι κι οσοι πλανωνται κι οσοι αληθευουν σκεπτονται αντιθετα οι μεν προς τους δε, αν λοιπον ετσι εχουν τα πραγματα, τοτε θα αληθευουν οι παντες, είναι λοιπον φανερον ότι και οι δυο αυτές θεωριες πηγαζουν από την ιδια αντιληψην, αλλα δεν είναι ιδιος ο τροπος προσεγγισεως σε ολες τις περιπτωσεις, γιατι αλλοι χρειαζονται πειθω και αλλοι βια ) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ 1009a 11

2.62 οσοι μεν γαρ εκ του απορησαι υπελαβον ουτως, τουτων ευιατος η αγνοια ( ου γαρ προς τον λογον αλλα προς την διανοιαν η απαντησις αυτων ), οσοι δε λογου χαριν λεγουσι, τουτων δ΄ελεγχος ιασις του εν τη φωνη λογου και του εν τοις ονομασιν. (η αγνοια αυτων που σχηματισαν μια γνωμη από συγχυσιν ιατρευεται ευκολα, γιατι εχουμε να απαντησουμε όχι στην θεωρια τους, αλλα στην νοοτροπιαν τους, οσοι όμως υποστηριζουν μια θεωρια για την θεωρια, αυτοι θεραπευονται με τον ελεγχον της θεωριας τους στον λογον και στις λεξεις ) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ 1009a 18

2.63 ει ουν μη ενδεχεται γιγνεσθαι το μη ον, προυπηρχεν ομοιως τα πραγμα αμφω ον, ωσπερ και Αναξαγορας μεμιχθαι παν εν παντι φησι και Δημοκριτος και γαρ ουτος το κενον και το πληρες ομοιως καθ΄οτιουν υπαρχειν μερος, καιτοι το μεν ον τουτων είναι το δε μη ον ( αν το μη ον δεν δυναται να γεννηθη, πρεπει να προυπηρχε το πραγμα με το αντιθετον του, όπως ακριβως υποστηριζει ο Αναξαγορας ότι το κάθε τι υπαρχει αναμικτον με τα παντα, το ιδιον λεγει κι ο Δημοκριτος, ο οποιος υποστηριζει ότι σε κάθε μερος υπαρχει το κενον και το πληρες, μολονοτι το πρωτον είναι το «μη ον» και το δευτερον είναι «το ον» ) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ 1009a 25

2.64 παραπλησιον δε τοις ειρημενοις εστι και το λεχθεν υπο του Πρωταγορου , και γαρ εκεινος εφη παντων είναι χρηματων μετρον ανθρωπον, ουδεν ετερον λεγων η το δοκουν εκαστω τουτο και είναι παγιως. ( το συστημα του Πρωταγορου δεν απομακρυνεται και πολύ από τους ισχυρισμους που αναφεραμε εις τα προηγουμενα, είναι πασιγνωστον ότι αυτος απεφανθη ότι μετρον ολων των πραγματων είναι ο ανθρωπος και δεν εννοουσε με την αποφανσιν του τιποτε αλλον παρα ότι τα πραγματα είναι πραγματικως ότι φαινονται εις τον καθενα ) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ Κ 1062b 6

2.65 εστι δε τις εν τοις ουσιν αρχη περι ην ουκ εστι διεψευσθαι, τουναντιον δε αναγκαιον αει ποιειν, λεγω δε αληθευειν, οιον ότι ουκ ενδεχεται το αυτό καθ΄ένα και τον αυτόν χρονον είναι και μη είναι, και ταλλα τα τουτον αυτοις αντικειμενα τον τροπον, και περι των τοιουτων απλως μεν ουκ εστιν αποδειξις. ( υπαρχει ακομη εντος της περιοχης των οντων καποια αρχη, γυρω από την οποιαν το ψευδος είναι αδυνατον να υπαρξη, και είναι αναγκη να υπαρχη παντοτε γυρω της το αντιθετον, δηλαδη η αληθεια, είναι η προτασις που λεγει, ότι είναι αδυνατον το ιδιον πραγμα, εις ένα και τον αυτόν χρονον να υπαρχει και να μην υπαρχει, και ότι και οσα τελουν εις μια τοιαυτην αντιθεσιν μεταξυ των, δεν μπορουν να συνυπαρχουν ) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΥΣΙΚΑ Κ 1061b 1062a 34

2.66 ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ: Συ δ’, ην γ’ ερωτας εικοτ’ εικοτ’ αν κλυοις ( ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ: Αν μου κανεις ευλογες ερωτησεις, θα εχεις ευλογες απαντησεις [ προς την γυναικαν του Κλυταιμηστρα] ) ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ. «Ι φιγενεια η εν Αυλιδι» ౧౧౩౪

ΌΛΑ!......ΠΕΡΙ ΈΛΛΗΝΟΣ!

1 σχόλιο:

  1. Όλοι είμαστε Έλληνες!
    Όλη η Δύση είναι Ελλάς!
    Όλοι οι Δυτικοί είναι Έλληνες εν εξορία!
    Χόρχε Μπόρχες
    Αργεντινός συγγραφέας

    ΑπάντησηΔιαγραφή