8. ΠΕΡΙ ΣΩΦΡΟΣΥΝΗΣ

Ιέρειες της Εστίας (ελαιογραφία του Constantin Hölscher, 1902

ΠΕΡΙ ΈΛΛΗΝΟΣ

8.1 Σωφρονειν αρετη μεγιστη και σοφιη αληθεα λεγειν και ποιεειν κατά φυσιν επαιοντας. (Η σωφροσυνην είναι η μεγαλυτερα αρετη και σοφια το να λεμε την αληθεια και να ενεργουμε συμφωνως με την φυσην των πραγματων, αφου πρωτηστως τα κατανοουμε). ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ. Στοβαιου Ανθολογια

8.2 Τα σωφρονα λαγδην πατειται. (Οι φρονιμες ιδεες καταπατουνται). ΣΟΦΟΚΛΗΣ. Αποσπασμα.606.

8.3 Σωφροσυνη εστιν ηδονων και επιθυμιων εγκρατεια. ΠΛΑΤΩΝ. Πολιτεια 430^Ε

8.4 Παντες γαρ εξ ενός στοματος υμνουσιν ως καλον μεν η σωφροσυνη τε και δικαιοσυνη, χαλεπον μεντοι και επιπονον. ( Οι παντες εξ ενός στοματος εξυμνουν το καλον που είναι η συφρωσυνη οσον και η δικαιοσυνη, μα είναι δυσκολον και απαιτει κοπους). ΠΛΑΤΩΝ. Πολιτεια 364 α.

8.5 Κακον ουδεν φυεται ανδρι θεμελια θεμενω σοφιας σωφροσυνην και εγκρατεια. ( Ουδεν κακον δεν γινεται στον ανθρωπον, όταν εβαλε θεμελια της σοφιας την σοφρωσυνην και την εγκρατεια). ΞΕΝΟΦΩΝ. Στοβαιου Ανθολ.

8.6 Ταμιειον ανθρωποισι σωφροσυνη μονη. ( Η σοφρωσυνη είναι για τους ανθρωπους η καλυτερα αποθηκη). ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ. Γνωμικα Μον.

8.7 Ει δ’ ευσεβουσι τους πολισουχους θεους τους της αλουσης γης θεων θ’ ιδρυματα, ου ταν ελοντες ανθαλοιεν αν. ( κι αν δειξουν σεβασμον εις τους θεους οι οποιοι προστατευουν την κατακτημενην πολιν και των θεων τους ναους , δεν θα νικηθουν ποτε παλιν, αφου είναι τωρα νικητες ) ΑΙΣΧΥΛΟΣ. Αγαμεμνων 337

8.8 ταυτ’ απαγγειλον ποσει, ηκειν όπως ταχιστ’ ερασμιον πολει, γυναικα πιστην δ’ εν δομοις ευροι μολων οιανπερ ουν ελειπε ( αυτά αναγγειλε εις τον ανδραν μου, να ελθει το γρηγοροτερον, ετσι που εις την πολιν ειναιποθητος και την γυναικαν του πιστην θα ευρη εις το σπιτι όταν ελθη, όπως την αφησε όταν εφηγε ) ΑΙΣΧΥΛΟΣ. Αγαμεμνων 604

8.9 Κλειτομαχος Καρχηδονιος, ουτος εκαλειτο μεν Ασδρουβας και τη ιδια φωνη κατά την πατριδα εφιλοσοφει. Ελθων δ’ εις Αθηνας ηδη τετταρακοντ’ ετη γεγονως ηκουσε Καρνηαδου κακεινος αποδειξαμενος αυτου το φιλοπονον γραμματα τ’ εποιησε μαθειν και συνησκει τον ανδρα, ο δε ες τοσουτον ηλασεν επιμελειας, ώστε υπερ τα τετρακοσια βιβλια συνεγραψε, και διεδεξατο τον Καρνεαδην. ( Ο Κλειτομαχος ηταν Καρχηδονιος. Το πραγματικον του ονομα ητο Ασδρουβας, και εις την γλωσσα της πατριδος του διδασκε φιλοσοφια εις την Καρχηδονα. Όταν ηλθε εις τας Αθηνας, ητο ηδη σαρανταρης, και παρακολουθουσε την διδασκαλιαν του Καρνεαδους. Κι ο Καρνεαδης, αναγνωριζοντας την εργατικοτηταν του φροντισε να μορφωθη και ελαμβανε μερος εις την εξασκησην του. Τοσον πολύ δε επεξεταθη η επιμελειαν του ώστε συνεγραψε ανω των τατρακοσιων πραγματιων. Διαδεχθη τον Καρνεαδην εις την σχολην[την Ακαδημεια του Πλατωνος]. ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΛΑΕΡΤΙΟΣ. ΚΛΕΙΤΟΜΑΧΟΣ

8.10 « χαιρετε, κηρυκες, Διος αγγελοι ηδε και ανδρων, ασσον ιτ’ ου τι μοι υμμες επαιτιοι, αλλ’ Αγαμεμνων ο σφωΐ προΐει Βρισηΐδος εινεκα κουρης, αλλ’ αγε, διογενες Πατροκλεες, εξαγεν κουρην και σφωΐν δος αγειν, τω δ’ αυτω μαρτυροι εστων προς τε θεων μακαρων προς τε θνητων ανθρωπων, και προς του βασιληος απηνεος, ει ποτε δη αυτε χρειω εμειο γενηται αεικεα λοιγον αμυναι τοις αλλοις, η γαρ ο γ’ ολοιησι φρεσι θυει, ουδε τι οιδε νοησαι αμα προσσω και οπισσω, οππως οι παρα νηυσι σοοι μαχεοιντο Αχαιοι.» Ως φατο, Πατροκλος δε φιλω επεπειθεθ’ εταιρω, εκ δ’ αγαγε κλισιης Βρισηΐδα καλλιπαρηον, δωκε δ’ αγειν, τω δ’ αυτις ιτην παρα νηας Αχαιων, η δ’ αεκουσ’ αμα τοισιν γυνη κιεν, αυταρ Αχιλλευς δακρυσας εταρων αφαρ εζετο ωοσφι λιασθεις, θιν’ εφ’ αλος πολιης, οροων επ’ απειρονα ποντον, πολλα δε μητρι φιλη ηρησατο χειρας ορεγνης, «μητερ, επει μ’ ετεκες γε μινυνθαδιον περ εοντα, τιμην περ μοι οφελλεν Ολυμπιος εγγυαλιξαι Ζευς υψιβρεμετης, νυν δε ουδε με τυτθον ετεισεν η γαρ μ’ Ατρειδης ευρυ κρειων Αγαμεμνων ητιμησεν, ελων γαρ εχει γερας, αυτος απουρας.» Ως φατο δακρυ χεων ( « χαιρετε, κηρυκες, του Διος αγγελοι και των ανδρων, εγγυτερον ελατε, δεν μου εστε εσεις επαιτιοι, αλλ’ ο Αγαμεμνων, που σας εστειλεν ενεκα της Βρασηιδος κορης, αλλα ελα διογενη Πατροκλε, την κορη εξαγε και σ’ αυτους δωστε την να υπαγουν, κι αυτοι μαρτυρες ας είναι ανωπιον των μακαριων θεων και των θνητων ανθρωπων, και από απηνους βασιλεως, αν ποτε παλι την χρειαν μου εχετε από τον αθλιον ολεθρον να σωσω εγω τους αλλους, αληθεια γιατι αυτος τρελλαθηκε κι ουτε γνωριζει προσσω να ιδη και οπισω, πώς να του μαχοναι παρα τις νηες σωοι οι Αχαιοι». Αυτά ειπε, κι ο Πατρολος εις τον φιλον του υπακουσεν εταιρον, εξηγαγεν από την σκηνην την Βρισηιδα με τις ωραιες παρειες, κι εδωσε να την αγουν, εκεινοι παλι εβαδιζαν παρα των Αχαιων τις νηες, κι η γυναικα αθελα μαζι τους πηγαινε, κι ο Αχιλλευς δακρυσας τοτε από τους εταιρους μακρια εκαθισεν αποτραβηγμενος, εις την αμμον της σταχτιας θαλασσης, ορων το απεραντον ποντον, και πολλα εις την μητεραν του φιλη προσευχηθη τα χερια απλωνοντας, «Μητερα, αφου μ’ ετεκες τοσο λιγοχρονον, τιμη επρεπε τουλαχιστον ο Ολυμπιος να μου δωση Ζευς ο υψιβροντης, τωρα ουτε τοσον δα με τιμησε, γιατι αληθεια εμε ο Ατρειδης ο ευρυκρατης Αγαμεμνων ατιμασε, γιατι μου αρπαξε κι εχει το γερας, ο ιδιος παιρνοντας το», αυτά ειπε δακρυ χεων [Ο Αγαμεμνων κανει καταχρησιν εξουσιας αρπαζοντας το νομιμον λαφυρον του πολεμου από τον Αχιλλεαν. Ο Αχιλλευς θα μπορουσε να ξεσυκωση εμφυλιον πολεμον των Μιρμυδονων κατα του Αγαμεμνωνος στρατον και το υπολλοιπον στρατευμα θα διαχωριζετο σε δυο αντιμαχωμενα στρατοπεδα. Όταν ο πατηρ του τον εστειλεν εις τον Χειρωνα , η παιδεια που ελαβε ,εκτος της ιατρικης επιστημης του εμφυτευσεν και αισθηματα ανωτερων αξιων , όπως η σοφρωσυνην] ) ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣ. Ραψωδια Α΄ 334-357

8.11 τοισιν δ’ Αισονιδης επεα πτεροεντα προσηυδα, Κεκλυτε μευ, βασιληες αμυμονες ου γαρ εμοιγε ανδανει εν πραπιδεσσιν αρειοτεροισιν ανασσειν, υμεις δ’, οντινα οι κραδιη θυμος τε μενοινα, ηγεμονα στησασθε, και ω περι παντα μελησει σημαινειν, ο τι οι ρεξει επος ηδε και εργον, ποντον επιπλωουσιν, αφικομενοις τ’ επι γαιαν……….Ως εφαθ’, οι δ’ αρα παντες επηνεον εν δ’ αρα φωνη λαος επερροθεεν, Μινυαις επι κοιρανον είναι Αλκειδην, ος πασι μεγ’ εξοχος ηεν εταιροις, αλλ’ ου πειθον ανακτα πεπνυμενον, ος αρα οι ηδη Ηρης εννεσιησι τετιμενον Αισονος υιον, η δε οι κλεος εσθλον επ’ εσσομενοισιν οπαζε, ος ρα οι αυτος ενισπεν, Ιασονα κοιρανον είναι, πεντηκοντ’ ερετησιν, ανα τραφερην τε και υγρην και τοτε δη μαλα παντες επηνεον, ως εκελευσεν Ηρακλεης, και θηκα Ιασονη κοιρανον είναι. Ημος δ’ Ηελιος οι, απειριτον αιθερα τεμνων, ιπποις ωκυποδεσσι κελαινην εντυε νυκτα ( και προς αυτους απευθυνομενος ο Αισονιδης τους ελεγε τους εξης πτερωτους λογους: Ακουστε με, υπεροχοι βασιλεις, διοτι δεν είναι αρεστον εις τον νουν μου να ειμαι αρχων ανδρων, που είναι ισχυροτεροι από εμε, δι’ αυτό εσεις εγκαταστησατε αρχηγον οποιονδηποτε επιθυμη η καρδιαν σας και η ψυχην σας, και ο οποιος θα εχει την μεριμναν να επισημαινη τα παντα , ποιον λογον θα ειπη και ποιον εργον θα εκτελεση, όταν θα διαπλεωμεν την θαλασσαν και όταν θα φθασουμε εις την ξηραν………Αυτά τα λογια ειπεν, και ολοι βεβαιως επιδοκιμαζαν, δια φωνων δε το πληθος των ηρωων επικροτουσε την προτασιν του να είναι αρχηγος εις τους Μινυες ο Αλκειδης [Ηρακλης], ο οποιος υπερειχε μεγαλως μεταξυ ολων των συντροφων, δεν επειθαν όμως τον συνετον ανακα, που γνωριζε τον τετιμημενον υιον του Αισονος κατά τας εισηγησεις της Ηρας [δυο φορες συνετος ο Ηρακλης, εφωσον η Ηρα δεν τον συμπαθουσε τον Ηρακλεα] η οποια του παρασκευαζε καλην φημην εις τους μεταγενεστερους ανθρωπους. Αυτος [ο Ηρακλης] λοιπον επροτεινε να ειναι ο Ιασων αρχηγος εις τους πεντηκοντα κωπηλατας και κατά ξηραν και κατά θαλασσαν. Και τοτε λοιπον ολοι επεδοκιμαζον πολύ, καθως τους προετρεψε [να πραξουν], ο Ηρακλης, και ωρισαν να είναι αρχηγος ο Ιασων. Όταν δε ο Ηλιος, που διασχιζει τον απεραντον αιθερα με τους ταχυποδας ιππους του, παρεσκευαζε την μαυρην νυκτα ) ΟΡΦΕΩΣ ΑΡΓΟΝΑΥΤΙΚΑ στιχοι 278-౩౦౬

ΌΛΑ!......ΠΕΡΙ ΈΛΛΗΝΟΣ!