Κυριακή 31 Μαΐου 2015

Το Πορτραίτο του Ιουνίου

6 Junius.JPG
Zámek Veltrusy - M. Braun: Junius
ΙΟΥΝΙΟΣ
Ο Ιούνιος πήρε το όνομά του από την σύζυγο του Δία την Ήρα, η οποία στα λατινικά ονομάζονταν Juno. Είναι ο δέκατος μήνας κατά το Εκκλησιαστικό ημερολόγιο που αρχίζει τον Σεπτέμβριο, και ο τέταρτος κατά το παλαιό ρωμαϊκό ημερολόγιο. Στο αττικό ημερολόγιο ήταν ο δωδέκατος μήνας και ονομάζονταν Σκιροφοριών διάρκειας 29 ημερών και αντιστοιχεί με το χρονικό διάστημα από 24 Μαΐου έως 22 Ιουνίου.

Abbaye St Philibert à Tournus - Mosaïque du déambulatoire (2).jpg

Le mosaïques du déambulatoire 
associent le calendrier et le zodiaque, ici, le mois de juin.

Στο αρχαίο Αττικό ημερολόγιο ο Ιούνιος αντιστοιχούσε με το δεύτερο δεκαπενθήμερο του μήνα Θαργηλιώνα και το πρώτο δεκαπενθήμερο του μήνα Σκυροφοριώνα. Στο διάστημα αυτό στην Αθήνα γιορτάζονταν τα:
  • Βενδίδεια, προς τιμή της θρακικής θεότητας Βενδίδας (Αρτέμιδας), από τους εμπόρους μέτοικους από τη Θράκη, που κατοικούσαν στον Πειραιά. Το επίκεντρο των εκδηλώσεων ήταν στον Λόφο της Μουνιχίας (σημερινή Καστέλα) και αυτό που εντυπωσίαζε τους γηγενείς Αθηναίους ήταν η έφιππη λαμπαδηδρομία και η ολονύκτια διασκέδαση των συμμετεχόντων. Η γιορτή των Βενδιδείων αποτελεί το εναρκτήριο θέμα της «Πολιτείας» του Πλάτωνος.
  • Καλλυντήρια και Πλυντήρια, γιορτές που σχετίζονταν με τον καθαρισμό του ναού της θεάς Αθηνάς.
  • Σκιροφόρια, γυναικεία γιορτή προς τιμή της Δήμητρας και της Περσεφόνης.
  • Διιπόλια ή Διπολίεια, εορτή αφιερωμένη στον Δία με θυσία βοδιού.
Σε άλλες πόλεις της αρχαίας Ελλάδας τελευταίος μήνας του χρόνου θεωρούνταν ο Ποσειδεών ο οποίος στην Αθήνα λογίζονταν ως ο έκτος μήνας του έτους.

Sousse mosaic calendar June.JPG

June, detail of a mosaic with the months of the year, starting with the Roman first month March. First half third century El Jem Archeological Museum of Sousse

Σε διαφορετικές περιοχές της Ελλάδος ο Ιούνιος έχει την δική του ξεχωριστή ονομασία. Στα Γρεβενά αναφέρεται ως Κερασάρης και στον Πόντο Κερασινός επειδή ωριμάζουν τα κεράσια, ενώ λόγω του «ερινασμού» ή «ορνιασμού»(τεχνητή γονιμοποίηση με ορνούς ή καρπούς άγριας συκιάς) των ήμερων σύκων ονομάζεται Ορνιαστής στην Άνδρο,Ρινιστής στην Πάρο και Απαρνιαστής σε διάφορα άλλα μέρη. Είναι όμως κυρίως γνωστός ως Θεριστής«αρχές του Θεριστή, του δρεπανιού μας η γιορτή» αφού συνδέεται άμεσα με την ωρίμανση και τον θερισμό των δημητριακών. Το θέρισμα γίνεται με το δρεπάνι αρχίζοντας από το μέρος που έχει λυγίσει τα στάχυα ο αέρας.
 Στο τρίτο δεκαήμερο του Ιουνίου συμβαίνει το θερινό ηλιοστάσιο ή η θερινή τροπή του Ήλιου, το επονομαζόμενο «λιοτρόπι»από τον λαό μας, εξ ου και η ονομασία του Ιουνίου ως «Λιοτρόπης».

Πέμπτη 21 Μαΐου 2015

Διαφωτιστική Τρέλα

Δελφοί
Διαφωτιστική Πηγή
«Χρειαζόμαστε μια μοντέρνα Φιλική Εταιρεία, μια εκτός συνόρων virtual ελληνική κυβέρνηση από σημαντικούς Έλληνες, με σκοπό την αποκατάσταση της αξιοπιστίας της Ελλάδας. Η Ελλάδα δεν μπορεί να αποκοπεί από την Ευρώπη. Έχουμε υποχρέωση να μείνουμε στην Ευρώπη, γιατί εμείς οι Έλληνες φτιάξαμε την Ευρώπη. Η Ελλάδα δεν καθορίζεται από τα γεωγραφικά της σύνορα. Η Ελλάδα είναι παντού! Η Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει ένα πνευματικό Μονακό, προσελκύοντας ξένα πανεπιστήμια και ερευνητές από όλον τον κόσμο και να ξεφύγει έτσι από τη σημερινή μιζέρια!
Όσοι ζουν εγκλωβισμένοι στις ιδεοληψίες και τα ιδεολογήματά τους τελείωσαν – έστω και αν δεν το ξέρουν. Οι επιστήμες είναι ο κύριος μοχλός παραγωγής του σύγχρονου πολιτισμού και καθορίζουν τη θέση του ανθρώπου στο Σύμπαν.
Χρειαζόμαστε νέες ιδέες, νέα πλαίσια, νέα κουλτούρα. Ένα νέο Διαφωτισμό, που θα στηρίζεται στις μεγάλες επιστημονικές ανατροπές και θα μας οδηγήσει σε ένα νέο σύστημα αξιών. Πρέπει να υπάρχει και μια τρέλα σε όσα κάνεις, η οποία θα δρα σαν εσωτερική πυξίδα που σε πάει, δεν την πας και που δεν μπορείς να αντισταθείς. Κι αν δεν πετύχεις, να έχεις αγωνιστεί για αυτό που ήθελες να πετύχεις.
Σας καλώ να σκεφτούμε όλοι μας τι μπορεί να κάνει ο καθένας μας, να χρησιμοποιήσουμε τη συλλογική μας πείρα, χωρίς αρχηγιλίκια και ιδιοτέλειες, με ομαδική συμπεριφορά, για να βοηθήσουμε την πατρίδα μας. Γιατί δεν προλαβαίνουμε! Και γιατί έφτασε πια η στιγμή που πρέπει όλοι όσοι έχουμε δημόσιο λόγο να πάρουμε συγκεκριμένες θέσεις. Και, ως γνωστόν, δεν κάνεις ομελέτα, χωρίς να σπάσεις αυγά!»
(Ομιλία στο «Δίκτυο Ελλήνων Βελγίου – Αργώ» – 20/04/2015)
Μια “τρελή” πρόταση από τον Πρόεδρο της Ακαδημίας Αθηνών
Διαφωτιστικές Προτάσεις!

Σάββατο 16 Μαΐου 2015

Τα Άλογα των Ομηρικών Επών



ΤΑ ΘΕΙΚΑ ΑΛΟΓΑ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ ΣΤΗΝ ΟΧΘΗ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΕΛΑΓΟΥΣ Giorgio de Chirico 1963

ΤΑ ΑΛΟΓΑ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ
Ο Αχιλλέας μιλά με περηφάνια για τα  άλογα του, τον ΞΑΝΘΟ και ΤΟΝ ΒΑΛΙΟ (παρδαλό, μπάλιο), και τα χαρακτηρίζει γρήγορα και αθάνατα, δώρα των θεών.
"Πόσο γρήγορα είναι τα δικά μου άλογα, το ξέρετε,
γιατί είναι αθάνατα, δώρο του Ποσειδώνα στον Πηλέα,
τον πατέρα μου, κι εκείνος πάλι τα χάρισε σε μένα." ΡΑΨ. ψ 276-284


Tα αθάνατα άλογά του του ΑΙΑΚΙΔΗ , ήταν τέκνα του Ζέφυρου και της Ποδάργης και αγωνίζονται και συμπάσχουν μαζί με τον άνθρωπο που αγαπούν. Πετούν σαν πουλιά και ξεπερνούν κάθε εμπόδιο και κάθε κίνδυνο
ιώθουν βαθιά θλίψη και θρηνούν, όπως οι άνθρωποι, όταν ένιωσαν πως ο αγαπημένος τους αμαξηλάτης, Πάτροκλος, έπεσε νεκρός από το κοντάρι του Έκτορα."Στο μεταξύ του Αιακίδη (Αχιλλέα) τ' άλογα μακριά από τη μάχη
θρηνούσαν, απ' τη στιγμή που ένιωσαν πως ο αμαξηλάτης τους
έπεσε μες στη σκόνη απ' τον ανθρωποκτόνο Έκτορα."(ΡΑΨ.Ρ 426-439).
 
 Τα άλογα, που είχαν προαισθανθεί το θάνατο του Πάτροκλου, μένουν ασάλευτα, κλαίνε και θρηνούν  τον γενναίο τους ηνίοχο.
Ο ΠΑΤΡΟΚΛΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΗΝΙΟΧΟΣ  ΤΩΝ ΑΛΟΓΩΝ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ

Τα Λευκά Άλογα του Ρήσου

Ο πιο αρχαίος και πιο αγαπητός από τους ημίθεους των Θρακών του Παγγαίου ήταν ο βασιλιάς τους, ο Ρήσος, για τον οποίο μίλησε πρώτος ο Όμηρος, που τον θεωρούσε γιο του Ηιονέα και βασιλιά των Θρακών που έτρεξαν σε βοήθεια των Τρώων στον τρωικό Πόλεμο. Και ναι μεν, ο Όμηρος δεν μας λέει σε ποιο μέρος της Θράκης βασίλευε ο Ρήσος, όμως αν σκεφθούμε ότι το όνομα του πατέρα του, του Ηιονέα, έχει σχέση με το όνομα της αρχαίας πόλεως Ηιόνος, που βρισκόταν στις εκβολές του Στρυμόνα, καταλαβαίνουμε εύκολα ότι αυτός θεωρούνταν από τους Έλληνες ότι βασίλευε στο Παγγαίο και την γύρω περιοχή. 

Ας δούμε, όμως, τον ίδιο τον Όμηρο, στην δέκατη ραψωδία της Ιλιάδος, (στίχ. 434 επόμ.), πώς περιγράφει την άφιξη του Ρήσου με τους Θράκες του στην Τροία: «Θρήϊκες οίδ’ απάνευθε νεήλυδες, έσχατοι άλλων, εν δε σφιν Ρήσος βασιλεύς, πάϊς Ηιονήος. Του δη καλλίστους ίππους ίδον ηδέ μεγίστους. Λευκότεροι χιόνος, θείειν δ’ ανέμοισιν ομοίοι. Άρμα δε οι χρυσώ και αργύρω εύ ήσκηται. Τεύχεα δε χρύσεια πελώρια, θαύμα ιδέσθαι, ήλυθ’ έχων. Τα μεν ου τι καταθνητοίσιν έοικεν άνδρεσσιν φορέειν, αλλ’ αθανάτοισι θεοίσιν», (δηλαδή, νάτοι κι οι Θράκες απόμερα, καινουργιοφερμένοι, τελευταίοι από τους άλλους κι ανάμεσά τους ο βασιλιάς ο Ρήσος, ο γιός του Ηιονέα, που τ’ άλογά του είναι τα πιο όμορφα και τα πιο μεγάλα από όσα είδα, πιο άσπρα από το χιόνι και στο τρέξιμο όμοια με τους ανέμους. Το άρμα του είναι ωραία δουλεμένο με χρυσάφι κι ασήμι κι έχει έρθει έχοντας όπλα χρυσά, πελώρια, θαύμα να τα βλέπει κανείς. Αυτά δεν ταιριάζει να τα φορούν θνητοί άνθρωποι, μόνο θεοί αθάνατοι). Αργότερα οι παραδόσεις των Ελλήνων της κλασσικής περιόδου, που τις διέσωσε ο καταγόμενος από τους Φιλίππους ιστορικός Μαρσύας, στις «Μακεδονικές Ιστορίες του», έκαναν τον Ρήσο γιο του ποταμού Στρυμόνα και της Κλειούς, μιας από τις εννέα μούσες. (Ο Απολλόδωρος, όμως, στη Μυθολογική Βιβλιοθήκη του, (1ο βιβλίο, στίχ. 18), αναφέρει ότι κάποιοι τον θεωρούσαν γιο της μούσας Ευτέρπης και άλλοι της μούσας Καλλιόπης).

Δούρειος Ίππος στη Στουτγάρδη το 2001, Nachbau des Trojanischen Pferds bei der Troja-Ausstellung στη Στουτγάρδη, Μάι 2001, Stefan Kühn

δουράτεον μέγαν ἵππον, ὅθ' εἵατο πάντες ἄριστοι θ 512, 
τραγουδούσε ο Δημόδοκος
 για τον μέγα δούρειο ίππο όπου κάθονταν πάντες οι άριστοι ( των Αργείων) 
 και ο Οδυσσέας δάκρυζε στο νησί των Φαιάκων...
ΤΑ ΑΛΟΓΑ ΤΟΥ ΠΟΣΕΔΩΝΑ
Κύματα του Ωκεανού Θυμικού
Τα ΈΛΛΟΓΑ  ΤΗΣ  ΑΘΗΝΑΣ
Στην Ιθάκη δεν υπάρχουν ΑΛΟΓΑ, λέει η Αθηνά, στον Οδυσσέα , με την μορφή νεαρού βοσκού
όταν αναρωτιέται που βρίσκεται  ανάμεσα σε ένα  τοπίο στην ομίχλη.
Γιατί;
Γιατί δεν μπορεί να τα  θρέψει.
ν Οδυσσείας
  240
ἠδ' ὅσσοι μετόπισθε ποτὶ ζόφον ἠερόεντα.
ἦ τοι μὲν τρηχεῖα καὶ οὐχ ἱππήλατός ἐστιν
οὐδὲ λίην λυπρή, ἀτὰρ οὐδ' εὐρεῖα τέτυκται.
ἐν μὲν γάρ οἱ σῖτος ἀθέσφατος, ἐν δέ τε οἶνος
γίνεται· αἰεὶ δ' ὄμβρος ἔχει τεθαλυῖά τ' ἐέρση.
αἰγίβοτος δ' ἀγαθὴ καὶ βούβοτος· ἔστι μὲν ὕλη
παντοίη, ἐν δ' ἀρδμοὶ ἐπηετανοὶ παρέασι.
τῶ τοι, ξεῖν', Ἰθάκης γε καὶ ἐς Τροίην ὄνομ' ἵκει,
τήν περ τηλοῦ φασὶν Ἀχαιΐδος ἔμμεναι αἴης."
ΝΟΗΜΟΝΕΣ ΤΗΛΕΜΑΧΟΙ
Ο Τηλέμαχος αρνείται τα άλογα , δώρο του Μενέλαου
γιατί η Ιθάκη δεν  έχει δρόμους να τρέχουν   αυτά τα όντα.
δ Οδυσσείας
   600
ἵππους δ' εἰς Ἰθάκην οὐκ ἄξομαι, ἀλλὰ σοὶ αὐτῷ
ἐνθάδε λείψω ἄγαλμα· σὺ γὰρ πεδίοιο ἀνάσσεις
εὐρέος, ᾧ ἔνι μὲν λωτὸς πολύς, ἐν δὲ κύπειρον
πυροί τε ζειαί τε ἰδ' εὐρυφυὲς κρῖ λευκόν.
ἐν δ' Ἰθάκῃ οὔτ' ἂρ δρόμοι εὐρέες οὔτε τι λειμών·
αἰγίβοτος, καὶ μᾶλλον ἐπήρατος ἱπποβότοιο.
οὐ γάρ τις νήσων ἱππήλατος οὐδ' εὐλείμων,
αἵ θ' ἁλὶ κεκλίαται· Ἰθάκη δέ τε καὶ περὶ πασέων."

ΟΜΗΡΙΚΟΝ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:
Στην Ιθάκη δεν έχουν θέση ΑΛΟΓΑ  ΟΝΤΑ, μόνο 
ΝΟΗΜΟΝΑ, ΕΛΛΟΓΑ και ΛΟΓΙΚΑ, ούτε μπορούν να κατασκευαστούν , να εκτραφούν  και να στηθούν ΔΟΥΡΕΙΟΙ ΙΠΠΟΙ
σε  χώρες πολιτείες και νησιά με  ΟΝΤΑ του ΟΡΘΟΥ  ΛΟΓΟΥ,  ΛΟΓΙΚΑ.
Αυτό μας διδάσκουν τα ΕΠΗ ΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ

Παρασκευή 15 Μαΐου 2015

Οι Μάντεις των Ομηρικών Επών



Ο Κάλχας (δεξιά) επιβλέπει τη θυσία τη ςΙφιγένειας
(Τοιχογραφία σε περιστύλιο τηςΠομπηίας.)

ΚΑΛΧΑΣ
Στην ελληνική μυθολογία ο Κάλχας (γεν. τοῠ Κάλχαντος), ήταν μάντηςπροφήτης από τις Μυκήνες ή και από τα Μέγαρα, που ανήκε στο γένος των Αμυθαονιδών. Ο Κάλχας ήταν ο κορυφαίος της εποχής του στην ερμηνεία των οιωνών. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ήταν ότι γνώριζε εξίσου καλά τα πράγματα του παρελθόντος, του παρόντος, και του μέλλοντος.
Η προφητική του αυτή δύναμη ήταν δώρο από τον Απόλλωνα, του οποίου ήταν απόγονος ως γιος τουΘέστορα, κατοίκου των Μεγάρων, (εξ ου αποκαλείτο και Κάλχας ο Θεστορίδης).
Το όνομα Κάλχας είναι ελληνικής προέλευσης, οι πιο πιθανές ελληνικές ετυμολογίες θα μπορούσαν να είναι από την κάλχη (πορφυρή βαφή), δηλαδή "ο πορφυρός, ο πένθιμος", είτε από μια μετάθεση του 'χ' με το 'κ' στο Χάλκας -> Κάλχας, δηλαδή "ο χάλκινος άνδρας"
Ο Κάλχας είναι γνωστός ως ο βασικός μάντης της εκστρατείας των Αχαιών στην Τροία και τον Τρωικό Πόλεμο. Τα κυριότερα θέματα της προπαρασκευής και της διεξαγωγής του πολέμου συνδέονται με προφητείες του Κάλχα. Χαρακτηριστικά αναφέρονται:
  • η πρόβλεψη της δεκαετούς διάρκειας της εκστρατείας.
  • η δημόσια αποκάλυψη ότι η καθήλωση των πλοίων των Αχαιών λόγω άπνοιας οφειλόταν σε σφάλμα του Αγαμέμνωνα που κυνηγώντας στην Αυλίδα φόνευσε το ιερό ελάφι της θεάς Άρτεμης.
  • ο χρησμός για το απαραίτητο της παρουσίας και συμμετοχής του Αχιλλέα για την άλωση της Τροίας.
  • η ανάγκη εξαγνισμού του Αγαμέμνωνα με πρόσκληση της Ιφιγένειας στην Αυλίδα και παρουσία όλων των Βασιλέων και στρατευμάτων να την αφιερώσει ιέρεια στη θεά.
  • η εξήγηση για τα αίτια του λοιμού στο στρατόπεδο των Αχαιών στη Τροία που ήταν η εξύβριση του Χρύση, ιερέα του Απόλλωνα, εκ μέρους του Αγαμέμνωνα.
  • η αναγκαιότητα της δόλιας εκπόρθησης της Τροίας, επί της οποίας ο πολυμήχανος Οδυσσέας κατασκεύασε τον Δούρειο Ίππο, κ.ά.
Μετά την άλωση της Τροίας ο Κάλχας είπε στους αρχηγούς των Ελλήνων ότι τους περίμεναν περιπέτειες, τόσο στη θάλασσα όσο και στον τόπο της επιστροφής του καθένα. Η αιτία ήταν ότι η θεά Αθηνά ήταν οργισμένη με την αχαριστία όλων, καθώς αδίκησαν τον Αίαντα τον Τελαμώνιο, τον προστατευόμενο ήρωά της. Για τον λόγο αυτό ο Κάλχας δεν θέλησε να αναχωρήσει με κάποιον από αυτούς, αλλά με τη συντροφιά μόνο ενός άλλου μάντη, του Αμφιλόχου (γιου του Αμφιάραου), και τριών άλλων ηρώων: του Λεοντέα, του Ποδαλείριου και του Πολυποίτη.

Ο Τειρεσίας εμφανίζεται στον Οδυσσέα.
ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ

Στην ελληνική μυθολογία ο Τειρεσίας ήταν περίφημος ανά το πανελλήνιο Θηβαίος μάντης, γιος τουΕυήρους και της Χαρικλούς.
Ο τυφλός Τειρεσίας, ο πιο φημισμένος μάντης της εποχής στην Ελλάδα, ήταν εκείνος που ζήτησε ακρόαση από τον Οιδίποδα.
Λέγεται ότι ο Τειρεσίας τυφλώθηκε από τη Αθηνά, επειδή την είδε τυχαία γυμνή την ώρα που λουζόταν, μετά όμως συγκινήθηκε τόσο από τις ικεσίες της μητέρας του Τειρεσία, ώστε απέσπασε από την αιγίδα της το φίδι Εριχθόνιο και το πρόσταξε: "Καθάρισε τα αφτιά του Τειρεσία με τη γλώσσα σου για να καταλαβαίνει τη λαλιά των προφητικών πουλιών".
Μια άλλη εκδοχή, αναφέρει ότι, ο Τειρεσίας σε ένα περίπατό του στο όρος Κυλλήνη παρακολούθησε δύο φίδια που ζευγάρωναν. Όταν τα φίδια του επιτέθηκαν εκείνος τα χτύπησε με το ραβδί του σκοτώνοντας το θηλυκό. Τότε μεταμορφώθηκε ο ίδιος σε γυναίκα και έγινε ξακουστή εταίρα. Επτά χρόνια αργότερα όμως, στο ίδιο μέρος, είδε πάλι δυο φίδια που ζευγάρωναν και επειδή αυτή τη φορά σκότωσε το αρσενικό, ξανάγινε άνδρας.
Άλλοι πάλι υποστηρίζουν ότι όταν η Αφροδίτη και οι τρεις Χάριτες - η Πασιθέα, η Καλή και η Ευφροσύνη - διαφώνησαν για το ποια από όλες ήταν η πιο όμορφη, ο Τειρεσίας τον μεταμόρφωσε σε γριά. Η Καλή όμως τον πήγε στην Κρήτη όπου του χάρισε υπέροχους βοστρύχους. Μετά από μερικές ημέρες, η Ήρα άρχισε να κατηγορεί τον Δία για τις πολυάριθμες απιστίες του. Εκείνος απολογήθηκε λέγοντας ότι έτσι κι αλλιώς όταν πλαγιάζει μαζί της, αυτή απολαμβάνει περισσότερο.
  • Οι γυναίκες βεβαίως απολαμβάνουν πολύ περισσότερο στην ερωτική πράξη από τους άντρες, υποστήριξε.
  • Κουταμάρες! φώναξε η Ήρα, ξέρεις πολύ καλά ότι συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.
Κλήθηκε λοιπόν ο Τειρεσίας, να λύσει τη διαφωνία που είχαν ο Δίας με τη σύζυγό του, την Ήρα, αφού οι δύο θεοί γνώριζαν ότι είχε υπάρξει διαδοχικά και άνδρας και γυναίκα. Το ερώτημα που του έθεσαν ήταν: «Ποιος ηδονίζεται περισσότερο κατά την ερωτική πράξη σεξ, ο άνδρας ή η γυναίκα;»
Τότε, ο Τειρεσίας απάντησε αδίστακτα: «Αν διαιρούσαμε την ηδονή σε μέρη δέκα, ένα θα έπαιρνε ο άντρας και εννιά η γυναίκα".
Η Ήρα θύμωσε τόσο πολύ με το σαρκαστικό χαμόγελο του Δία, ώστε τύφλωσε τον Τειρεσία (αυτό τουλάχιστον ισχυρίζεται για να δικαιολογήσει την τύφλωσή του η ψευδοησιόδειος Μελαμποδία). Ο Δίας τότε, για να τον αποζημιώσει, του έδωσε το χάρισμα της μαντικής και διάρκεια ζωής εφτά γενεών.
Η κυρίως δράση του Τειρεσία τοποθετείται στη Θήβα, όπου υπήρχε οιωνοσκοπείο του, ενώ το μαντείο του βρισκόταν στον γειτονικό Ορχομενό. Ο Τειρεσίας ήταν ο επίσημος σύμβουλος των βασιλέων της Θήβας και διεδραμάτισε σημαντικό ρόλο στον μύθο του Λαΐου και του Οιδίποδα.
Στηριγμένος λοιπόν σε μπαστούνι από ξύλο κρανιάς, που του είχε χαρίσει κάποτε η Αθηνά, εμφανίστηκε ο Τειρεσίας στην αυλή του Οιδίποδα και του αποκάλυψε την απόφαση των θεών: "Ο λοιμός δεν θα σταματήσει παρά μόνον όταν ένας Σπαρτός θυσιαστεί για την πόλη".
Ο θάνατος του Τειρεσία, σε βαθύτατο γήρας, τοποθετείται χρονικά μετά την κατάληψη των Θηβών από τους Επιγόνους. Η «Νέκυια» της Οδύσσειας τον παρουσιάζει να συνεχίζει να ασκεί τη μαντική τέχνη ακόμα και στον Άδη, όπου πήγε να τον συμβουλευθεί ο Οδυσσέας.
Ο τάφος του Τειρεσία υποτίθεται ότι υπήρχε στο Τιλφώσσιον Όρος, κοντά στην Τιλφούσσα πηγή, ενώ στη Θήβα βρισκόταν απλώς ένα κενοτάφιό του.
«Η Κασσάνδρα και η καμμένη Τροία». Πίνακας της Έβελυν ντε Μόργκαν.
ΚΑΣΣΑΝΔΡΑ

Δευτέρα 11 Μαΐου 2015

Μεταφορά Πάτροκλου



Μενέλαος και Μηριόνης σηκώνουν το πτώμα του Πάτροκλου »  σε ένα  άρμα, ενώ ο Οδυσσέας (στα δεξιά, φορώντας το τριγωνικό  καπέλο  και μια ασπίδα) βλέπει σκεπτικός. Αλάβαστρο λάρνακα, ετρουσκική τέχνη, 2ος αι. Π.Χ.  Museo Nazionale 

Η Φυγή του Έκτορος


Ο ανδρείος Έκτωρ τρέπεται σε  άτακτον φυγή  γύρω από τα  τείχη της Τροίας
άμα τη εμφανίσει του Αχιλλέως που τον κυνηγά 
περνώντας δύο βρύσες και μια  αγριοσυκιά.
Για όσους μελετούν καλά  και επισταμένως τα Έπη τα Ομηρικά
και τους  διαχρονικούς ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ σε  χρόνια τωρινά
μαζί με τα ΟΝΟΜΑΤΑ τους τα σημειολογικά.
Έκτωρ σημαίνει ΚΤΗΤΩΡ, κτήτορες
ήτοι,  εχόντων και κατεχόντων σε ΤΕΙΧΗ  ΨΗΛΑ

Χ Ιλιάδος136-160

Άμα τον είδε ετρόμαξεν ο Έκτωρ και να μείνει
στην πύλην δεν του βάσταξεν, αλλ’ έφυγεν εμπρός του
και θαρρετός στα πόδια του του εχύθηκε ο Πηλείδης
καθώς στα όρη με ορμήν που άλλο πουλι δεν έχει
χύνεται στην δειλόψυχην τρυγόνα το ξεφτέρι.
Και όπως του φεύγει αυτή ξυστά κρώζει κατόπι εκείνο
και την στενεύει από κοντά, με λύσσαν να την πιάσει.
κι έτρεχ’ εκείνος αστραπή στο τείχος άκρη άκρη.
Και αφού την άγρια συκιά περάσαν και την ράχην
έξ’ απ’ το τείχος πάντοτε με τον μεγάλον δρόμον,
έφθασαν όπου δυο κρουνιές καθάριες αναβρύζουν
κι είναι του βαθυρέματου Σκαμάνδριου οι νερομάνες.
Της μίας ρέουν καθαρά τα χλιαρά νερά της
και αχνός σηκώνεται απ’ αυτήν ως να’βγαινε από φλόγα.
 Της άλλης είναι τα νερά κατάκρυα σαν χαλάζι
ωσάν το χιόν’ ή κρούσταλλος και μες στο καλοκαίρι.
Κι ήσαν εκεί τα πλυσταριά, πλατύχωρα και ωραία,
λίθινα,όπου ελεύκαιναν οι ομόκλινες των Τρώων
και οι κόρες οι καλόμορφες τα ενδύματα τα ωραία,
όταν, πριν έλθουν οι Αχαιοί, καιρούς ειρήνης είχαν.
 Κει προσπεράσαν, φεύγοντας ο ένας αν και ανδρείος,
διώκτης ο άλλος, στην ανδρειάν πολύ ανώτερός του,
με ορμήν σφοδρήν ότι γι’ αυτούς του δρόμου το βραβείον
δεν ήτ’ αυτά που δίδονται, σφακτό ή δέρμα ταύρου,
αλλ’ η ζωή του Έκτορος μεγάλου πολεμάρχου.

Μετάφραση : Ι, Πολυλάς


Ύπνος Σαρπηδόνος


Ο Ύπνος και ο Θάνατος μεταφέρουν τον νεκρό Σαρπηδόνα.
Σαρπηδών

Γιος του Δία και της Λαοδάμειας, που σκοτώθηκε από τον Πάτροκλο στον Τρωικό Πόλεμο. Κατά την περιγραφή που δίνει η Ιλιάδα, βλέποντας ο Σαρπηδόνας τον Πάτροκλο να σκοτώνει πολλούς γενναίους Τρώες, πρόσταξε τους δικούς του πολεμιστές να σταθούν. Αποφάσισε να μονομαχήσει μαζί του, οπότε πήδηξε κάτω από το άρμα του. Τον είδε και ο Πάτροκλος και κατέβηκε και αυτός από το δικό του. Ο Δίας, που τους έβλεπε από ψηλά, καρδιοχτύπησε για τον γιο του, τον Σαρπηδόνα, και σκεφτόταν πώς να τον γλιτώσει. Η σύζυγός του, η Ήρα, τον άκουσε να κλαίγεται, αλλά δεν τον παρότρυνε να σώσει τον γιο του. Αντιθέτως, του θύμισε ότι πολλών θεών οι γιοι πολεμούσαν στην Τροία και ορισμένοι από αυτούς είχαν ήδη σκοτωθεί. Αν ο Δίας γλίτωνε τον Σαρπηδόνα, τότε και άλλοι θεοί θα ήθελαν να σώσουν τους δικούς τους γιους. Για τον λόγο αυτό, έπρεπε να αφήσει τον Πάτροκλο να τον σκοτώσει, αν αυτή ήταν η μοίρα του. Ο Δίας με βαριά καρδιά συμφώνησε, και έβρεξε ματωμένες σταγόνες βροχής στον κάμπο της Τροίας για να τιμήσει τον θάνατο του γιου του. Πρώτος έριξε το ακόντιό του ο Πάτροκλος και κάρφωσε τον υπασπιστή του Σαρπηδόνα. Μετά έριξε ο Σαρπηδόνας και πέτυχε ένα από τα άλογα που ήταν ζευμένα στο άρμα του Αχιλλέα (το οποίο είχε πάρει ο Πάτροκλος). Τότε όρμησαν κι οι δυο ο ένας πάνω στον άλλο. Ο Σαρπηδόνας αστόχησε και πάλι, ο Πάτροκλος όμως τον κτύπησε στο στήθος. Ο Σαρπηδόνας, πριν ξεψυχήσει, είπε στον εξάδελφο και φίλο του Γλαύκο να πάρει τη θέση του στη μάχη και να αποτρέψει τους Έλληνες από το να τον «σκυλεύσουν», δηλαδή να του πάρουν την αρματωσιά. Ο Γλαύκος, επειδή ήταν κι αυτός πληγωμένος, παρακάλεσε τους θεούς να τον θεραπεύσουν. Ο Απόλλων τον άκουσε και τον έκανε καλά. Τότε ο Γλαύκος συγκέντρωσε τους ήρωες της Τροίας και τους ζήτησε να δώσουν μάχη για το πτώμα του Σαρπηδόνα, όπως και έγινε. Ο Πάτροκλος κάλεσε κι εκείνος σε βοήθεια Έλληνες ήρωες: πρώτοι ήρθαν οι δύο Αίαντες. Και άρχισε η μάχη γύρω από το κουφάρι του νεκρού ήρωα. Ο Δίας το τύλιξε στο σκοτάδι. Η έκβαση ήταν υπέρ των Ελλήνων, καθώς ο Έκτορας δείλιασε προς στιγμή και υπεχώρησε. Τότε οι Έλληνες έβγαλαν την πανοπλία του Σαρπηδόνα και ο Πάτροκλος διέταξε να τη μεταφέρουν στο πλοίο. Μετά ο Δίας φώναξε τον Απόλλωνα και του είπε να πάρει το σώμα του Σαρπηδόνα, να το πλύνει από τη σκόνη και το αίμα, να το αλείψει με μυρωμένο λάδι και να το ντύσει με πολύτιμα υφάσματα, όπως και έγινε. Στη συνέχεια, οι δύο αδελφοί, ο θεός Ύπνος και ο θεόςΘάνατος, μετέφεραν το πτώμα στη Λυκία, όπου το έθαψαν με μεγάλες τιμές τα αδέλφια του και οι φίλοι του. Ο Πάτροκλος συνέχισε να κυνηγά τους Τρώες προς τα τείχη, πράγμα που έμελλε να του στοιχίσει τη ζωή αργότερα την ίδια εκείνη ημέρα.ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

Ο Γλαύκος για τον Έκτορα:
είσαι δειλός και χάρισμα μεγάλην δόξαν έχεις.

Ρ Ιλιάδος 140- 168

Πάτροκλος Ακτορίδης


Ο Αχιλλέας επιδένει τον τραυματισμένο βραχίονα του Πατρόκλου (παράσταση σε κύπελλο του Ζωγράφου του Σωσία).
Ο Πάτροκλος ήταν ο ηνίοχος του Αχιλλέα αλλά σε αυτή την  μάχη, την  θέση του ηνίοχου πήρε ο Αυτομέδων. Ο Φοίβος Απόλλων ξαρματώνει τον Πάτροκλο την τέταρτη φορά που προσπαθεί να ανεβεί τα τείχη και ο Εύφορβος τον χτυπάει με την λόγχη στη μέση και φεύγει. Αυτόν τον  πληγωμένο μισοπεθαμένο  Πάτροκλο, αποτελειώνει ο "γενναίος" Έκτωρ  και πάνω στο νεκρό του σώμα που το  πατά  και το σπρώχνει υβριστικά στο χώμα, χλευάζει, καυχιέται και καγχάζει αλαζονικά.
Για όσους  έχουν μελετήσει καλά τα Έπη τα Ομηρικά, αυτά είναι γνωστά.


Ο Πάτροκλος (αρχ. ελλ. Πάτροκλος ή Πατροκλῆς < πατῆρ + κλέος (δόξα), "η δόξα του πατέρα, αυτός που δοξάζει τον πατέρα του") ήταν γιος του Μενοίτιου και εγγονός του Άκτορα και της Αίγινας εξ ου και Ακτορίδης επονομαζόμενος. Ήταν ο επιστήθιος και ο μοναδικός φίλος του Αχιλλέα, του οποίου ο παππούς, ο  Αιακός, ήταν γιος της Αίγινας όπως και ο Μενοίτιος. Όταν ήταν ακόμη μικρό παιδί και ζούσε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τον Οπούντα της Λοκρίδας, σκότωσε πάνω στο παιχνίδι ένα συνομήλικό του αρχοντόπουλο, τον Κλησώνυμο, το γιο του Αμφιδάμαντα. Αν και ήταν ανήλικος, ο Πάτροκλος έπρεπε να φύγει από τον τόπο του, γιατί τον βάραινε το αίμα του νεκρού. Έτσι ο πατέρας του τον έφερε στον Πηλέα, που τον ανάθρεψε μαζί με τον Αχιλλέα σαν δικό του παιδί.
Κατά την Ιλιάδα του Ομήρου ο Πάτροκλος συμμετείχε στον Τρωικό Πόλεμο είτε ως φίλος του Αχιλλέα, είτε και ως πρώην μνηστήρας της Ελένης (κατ΄ άλλο μύθο) στον οποίο μάχονταν με ιδιαίτερο θάρρος και τόλμη μέχρι που ο Αχιλλέας, λόγω της γνωστής προστριβής του με τον Αγαμέμνονα αποσύρθηκε στο στρατόπεδό του. Όταν όμως οι Αχαιοί πιέζονταν δεινά από τους Τρώες, ο Πάτροκλος ζήτησε από τον Αχιλλέα να περιβληθεί αυτός την πανοπλία εκείνου προσδοκώντας ότι θα εκφόβιζε τους Τρώες. Φορώντας λοιπόν την πανοπλία του αδελφικού του φίλου Αχιλλέα και θέλοντας να δώσει μια καλύτερη τύχη στη μάχη εναντίον των Τρώων, επιτίθεται επικεφαλής των Μυρμιδόνων. Στη δραματική εκείνη φάση του αγώνα όπου οι Τρώες είχαν φθάσει στα πλοία των Αχαιών και ήταν έτοιμοι να τα πυρπολήσουν, η θυελλώδης ορμή του Πατρόκλου τους ανάγκασε να επιστρέψουν σχεδόν άτακτα στα τείχη τους. Κατά τη διάρκεια όμως της τρίτης εφόδου που επιχείρησε ο Πάτροκλος για την άλωση της Τροίας ξαφνικά χτυπήθηκε από τον Απόλλωνα και καταλήφθηκε από σκοτοδίνη με συνέπεια να περιέλθει σε κατάσταση αναισθησίας. Στην κατάσταση αυτή πρώτος τον έπληξε ο Εύφορβος εκ των όπισθεν και δεύτερος που επεχείρησε και το θανατηφόρο κτύπημα ήταν ο Έκτορας ο οποίος και στη συνέχεια έγινε κύριος της πανοπλίας του Αχιλλέα. Ακολούθησε σκληρή πάλη Αχαιών και Τρώων πάνω από τη σορό του Πατρόκλου, η οποία και τελικά περιήλθε στα χέρια των πρώτων που τη μετέφεραν στη σκηνή του Αχιλλέα.ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ
Π Ιλίάδος 786-865

Η νέα παρέμβαση του Φοίβου -
Το τέλος του Πάτροκλου

Αλλ' όταν τέταρτην φοράν ωσάν θεός ορμούσε,
τότε σου εφάνη, Πάτροκλε, το τέλος της ζωής σου·
ότι στην μάχην σου 'λθ' εμπρός τρομακτικός ο Φοίβος.
Και δεν τον είδε, ως έρχονταν, στην ταραχήν της μάχης,
μες στην κατάχνια ολόκλειστος· του εστήθη οπίσω ο Φοίβος,
με την παλάμην πετακτήν τού επάταξε τους ώμους
και όλην την ράχιν· κι έστριψαν τα μάτια του Πατρόκλου.
Και ο Φοίβος απ' την κεφαλήν τού επέταξε το κράνος,
που αντήχησε, ως εκύλησε στα πόδια εκεί των ίππων·
και η χαίτη του στα χώματα μολύνθη και στο αίμα.
Και ως τότε δεν εγίνετο να μολυνθεί στο χώμα
ο κώνος λαμπροφούντωτος, που έσκεπε τ' ωραίο
μέτωπο και την κεφαλήν του θείου Αχιλλέως·
και τότε το 'δωκεν ο Ζευς του Έκτορος να σκέπει
την κεφαλήν του κι έφθανε σ' αυτόν η μαύρ' ημέρα.
Κι εκόπη το μακρόσκιο κοντάρι στην παλάμην
το λογχοφόρο, το βαρύ, και του 'πεσε απ' τους ώμους
μ' όλον τον τελαμώνα της η κροσσωμένη ασπίδα.
Και ο Φοίβος, του Διός υιός, τον θώρακα του λύει.

Πάτροκλος και ΕύφορβοςΕθεοκρούσθη ο Πάτροκλος, του ελύθηκαν τα μέλη
και θαμπωμένος έμεινε· και οπίσω με την λόγχην
τον κτύπησ' ένας Δάρδανος των ώμων εις την μέσην,
ο Πανθοΐδης Εύφορβος, που επρώτευε των άλλων
στην λόγχην, εις το τρέξιμο και στην ιππομαχίαν.
Όταν πολέμου αμάθητος πρωτήλθεν ιππομάχος,
είκοσι άνδρες μόνος του κατέβασε απ' τους ίππους.
Αυτός πρώτος σ' ελόγχισεν, ω Πάτροκλε ιππομάχε,
και δεν σε φόνευσε, κι ευθύς την λόγχην απ' το σώμα
άρπαξε και μες στον στρατόν εσύρθη, δεν εστάθη
ν' αντιταχθεί στον Πάτροκλον, αν και ξαρματωμένον
.
Αλλ' ως το χέρι του θεού τον δάμασε και η λόγχη,
προς τους συντρόφους έστρεφε την μοίραν να αποφύγει.

Πάτροκλος και Έκτορας
Και ο Έκτωρ απ' τες φάλαγγες, άμ' είδε τον γενναίον
Πάτροκλον ν' αποσύρεται κονταροπληγωμένος, 
προχώρησε, του εστήθη εμπρός, και μέσα εις το λαγγόνι 
την λόγχην όλην έμπηξε κι η άκρη εβγήκε πέρα.
Έπεσε και κατήφεια στους Αχαιούς εχύθη.
Και ως λέοντας και αδείλιαστος αγριόχοιρος στο όρος
μάχονται μεγαλόψυχα για μια μικρή βρυσούλα,
ότι να πιουν θέλουν και οι δυο με λύσσαν, ώσπου ο χοίρος
ασκομαχώντας ξεψυχά στον λέοντ' αποκάτω·
ομοίως τον ανδράγαθον υιόν του Μενοιτίου, 
πολλών φονέα μαχητών ο Πριαμίδης Έκτωρ
με λόγχην εθανάτωσε κι επάνω του εκαυχήθη: 
«Την πόλιν μας, ω Πάτροκλε, θαρρούσες ν' αφανίσεις, 
και δούλες στην πατρίδα σου να πάρεις τες γυναίκες, 
ανόητε! Και ακούραστα γι' αυτές ετρικυμίζαν 
τ' άλογα τα φτερόποδα του Έκτορος, κι εκείνος, —
που είμαι πρώτος μαχητής των φιλομάχων Τρώων, 
και δεν θα ιδούν, ενόσω ζω, την δουλικήν ημέρα·
και τώρα σε τα όρνεα θα φάγουν εις την Τροίαν.
Άθλιε! Δεν σε ωφέλησεν ο ανδρείος Αχιλλέας· 
θα σου παράγγελνε πολλά την ώραν που εκινούσες: 
"Να μη γυρίσεις Πάτροκλε ιππόμαχε, στα πλοία
πριν σχίσεις εις του Έκτορος τα στήθη τον χιτώνα
βαμμένον εις το αίμα του"· αυτά θα είπ' εκείνος
και αυτά τα λόγια σ' άρεσαν, ανόητος ως είσαι».
Και, Πάτροκλε, του απάντησες με την ψυχήν στο στόμα:
«Έκτορ, καυχήσου όσο ημπορείς, τώρα που ο Ζευς και ο Φοίβος 
την νίκην σού εχάρισαν — και αυτοί με καταβάλλουν
εύκολ', αφού μου αφαίρεσαν τα όπλ' από τους ώμους.
Κι είκοσιν όμοιοι με σε να είχαν έλθει εμπρός μου
όλοι νεκροί θα έπεφταν στην λόγχην μου αποκάτω. 
Εμένα η μοίρα εφόνευσεν η μαύρη με τον Φοίβον 
και απ' τους θνητούς ο Εύφορβος· τρίτος εσύ με γδύνεις. 
Και άκουσε ακόμα τι θα ειπώ και βάλε το στον νου σου·
ολίγες ειν οι μέρες σου· και ιδού σε παραστέκει
η μοίρα η παντοδύναμη κι η ώρα του θανάτου,
οπού απ' το χέρι αδάμαστο θα πέσεις του Αχιλλέως
». 
Με αυτά τα λόγι' απέθανε· και κλαίοντας θλιμμένη
την μοίραν, που νεότητα και ανδρείαν της επήρε, 
από τα μέλη του η ψυχή κατέβηκε στον Άδη. 
Νεκρόν τον επροσφώνησεν ο λαμπροφόρος Έκτωρ: 
«Ω Πάτροκλε, τον θάνατον γιατί μου προμαντεύεις;
Ποιος ξέρει μήπως ο Αχιλλεύς, της Θέτιδος ο γόνος,
χάσει αυτός πρώτος την ζωήν στην λόγχη μου αποκάτω;»
Είπε και μέσ' απ' την πληγήν, πατώντας τον, την λόγχην
ανέσπασε και ανάσκελον τον έσπρωξε στο χώμα.
Κι ευθύς στον Αυτομέδοντα με το κοντάρι εχύθη,
που είχε ακόλουθον λαμπρόν ο ασύγκριτος Πηλείδης,
να τον κτυπήσει, αλλ' έπαιρναν αυτόν οι ταχείς ίπποι, 
οι αθάνατοι, που οι θεοί χαρίσαν του Πηλέως.

Μετάφραση: Ι.  Πολυλάς