Το μπολερό του Απόλλωνα

σε νότες και οκτάβες Ολυμπιακού Πνεύματος

Η μουσικοθεραπεία των αθλητών στην Αρχαία Ελλάδα

Πρὸ τῆς τελέσεως τῶν Ὀλυμπιακῶν ἀγώνων στὴν Ὀλυμπία εἴχαμε τὴν ὑποχρεωτικὴ γιὰ δέκα μῆνες παραμονὴ τῶν ἀθλητῶν στὸν χῶρο τῶν Ἀγώνων, μὲ σκοπὸ τὴν μύησή τους στὶς ἀλήθειες τὶς ὁποῖες ὑπηρετεῖ ὁ ἀνώτερος ἄνθρωπος.

Ἡ προετοιμασία καὶ οἱ προπονήσεις συνωδεύονταν πάντοτε ἀπὸ μουσική. Μετὰ τὴν προπαρασκευὴ αὐτὴν καὶ πρὸ τῆς ἐνάρξεως τῶν ἀγώνων ἐδίδετο ὁ «Ὅρκος πρὸ τοῦ ἀνδριάντος τοῦ Ὁρκίου-Διὸς» ἀπὸ τοὺς ἤδη μυημένους καὶ φωτισμένους ἀθλητές. Οἱ μὴ προετοιμασθέντες βάσει τοῦ ἀνωτέρω κανονισμοῦ ἀθλητὲς ἀπεκλείοντο καὶ ἀπὸ τὴν τελετὴ τοῦ Ὅρκου καὶ ἀπὸ τοὺς Ἀγῶνες.

Στὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ «μυθολογία» βλέπουμε πόσο ἁρμονικῶς ἡ ἔννοια τῆς μουσικῆς γεφυρώνει τὸ παρελθὸν μὲ τὸ μέλλον: Οἱ Μοῦσες εἶναι οἱ κόρες τοῦ Διὸς καὶ τῆς Μνημοσύνης (Ἱστορίας), ἐνῷ ὁ Ἀπόλλων ἦταν ἐ πίσης καὶ πατέρας τοῦ Ἀσκληπιοῦ, καὶ ἐξ αὐτοῦ τοῦ λόγου μποροῦμε νὰδιακρίνω με τὴν σχέση μουσικῆς καὶ ἰατρικῆς.
Στὰ θεραπευτήρια ἐχρησιμοποιεῖτο ἡ μουσικὴ γιὰ τὴν θεραπεία τῶν ψυχικῶν παθήσεων, πολὺ πρὶν ἡ σύγχρονος ἐπιστήμη ξαναανακαλύψῃ τὴν μέθοδο τῆς μουσικοθεραπείας. Ὁ Πίνδαρος ὑμνεῖ τὸν Ἀσκληπιό, ὁ ὁποῖος θεραπεύει ὅλες τὶς ἀσθένειες μὲ τραγούδια, ἐνῷ ὁ Θεόφραστος ἐχρησιμοποίει μελῳδίες τοῦ Φρυγίου ἤχου γιὰ τὴν ἀνακούφιση τῶν ἀλγῶν.

Ὁ ἄνθρωπος πίστεψε πὼς ὁ ἦχος ἦ ταν δύναμη κοσμική, παροῦσα ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τοῦ κόσμου, ἡ ὁποία πῆρε τὴν μορφὴ τοῦ Λόγου. Ὁ ἦχος ἀντιπροσωπεύει ἕνα μέσον ἐπι κοινωνίας μὲ τὸ ἄπειρο· ἐξ αὐτοῦ τοῦ ἀπείρου ἐκτὸς τοῦ Λόγου πηγάζουν καὶ οἱ διάφορες φαντασιώσεις μας. Στὸν κόσμο τῶν φαντασιώσεων δὲν ὑπάρχει τὸ ὑπερεγώ· οἱ φαντασιώσεις εἶναι ἀχαλίνωτες καὶ ἐνστικτώδεις. Δὲν ὑπάρχει ἐπίσης καὶ ἡ ἠθική. Ἡ ἠθικὴ ἐννοοῦμε ὅτι εἶναι ὄχι τὰ συμβατικὰ θρησκευτικὰ-κοινωνικὰ ἰδεολογήματα ἠθικῆς, ἀλλὰ τὸ σύστημα τῶν ἰδεῶν-ἀρχῶν-ἀξιῶν τὸ ὁποῖο ἐκφράζει ἀπόλυτα τὸν κοσμικὸ Νόμο. Αὐτὸ τὸ σύστημα δέον νὰ ἐκφράζῃ-διατηρῇ-προάγῃ τὸν Νόμο τῆς Φύσεως.

Τὴν συμπαντικότητα τῆς μουσικῆς γνώριζαν οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες. Πίστευαν ὅτι τὸ κύριο ὄργανο ἐκπορεύσεως τῆς μουσικῆς των ἦταν ἡ ἑπτάχορδη λύρα, ἐξ αἰτίας τῶν ἑπτὰ
οὐρανίων σωμάτων (Κρόνος, Ζεύς, Ἄρης, Ἥλιος, Ἑρμῆς, Ἀφροδίτη καὶ Σελήνη) χορδισμένη ὡς ἑξῆς: ὑπάτη, παρυπά τη, ὑπερμέση, μέση, παραμέση, παρανεάτη, νεάτη. Ὅπως μᾶς πληροφορεῖ ὁ Πλούταρχος, ὁ Πυθαγόρας, ὁ Ἀρχύτας, ὁ Πλάτων καὶ οἱ λοιποὶ ἀρχαῖοι Ἕλληνες φιλόσοφοι ὑπεστήριξαν ὅτι ἡ φορὰ τῶν ὄντων καὶ ἡ κίνηση τῶν ἀστέρων δὲν γίνονται οὔτε διατηροῦνται χωρὶς τὴν μουσική. Τόσο ἡ μουσικὴ ὅσο καὶ ὁ κάθε ἦχος ἐπηρεάζουν τὶς ποικίλες μεταβολὲς στὸν ἄνθρωπο. Οἱ μεταβολὲς αὐτὲς πραγματοποιοῦνται εἴτε τὸ συνειδητοποιεῖ ὁ ἄνθρωπος εἴτε ὄχι.

Ἡ μουσικὴ μᾶς ἐπηρεάζει καταλυτικά. Σωματικά, γιατὶ ταξιδεύει μέσῳ τοῦ ἀέρος μὲ μοριακὰ ὠστικὰ κύματα, τὰ ὁποῖα γίνονται αἰσθητὰ σὲ σωματικὸ ἐπίπεδο. Ψυχικά, γιατὶ δημιουργεῖ ἕνα περιβάλλον, τὸ ὁποῖο ὑποβάλλει διαθέσεις, στὶς ὁποῖες ἀνταποκρινόμεθα σὲ ὑποσυνείδητο, μὴ λεκτικὸ ἐπίπεδο. Ἔτσι θὰ λέγαμε ὅ τι ἡ μουσικὴ ἐκφράζει βιολογικές, ψυχικές, γνωστικὲς καὶ πνευματικὲς λειτουργίες, ἐνταγμένες σ' ἕνα πολιτιστικὸ πλαίσιο.

Στὴν κοιτίδα τοῦ Ὀλυμπισμοῦ, τὴν Ὀλυμπία, κατεδεικνύετο τὸ πολιτιστικὸ πλαίσιο τῆς ἀρχαίας Ἑλληνικῆς φιλοσοφίας στὴν γνησιώτερη ἔκφρασή του μέσῳ τοῦ ἀγῶνος.
Ἡ μουσικὴ ἀντανακλᾷ τὴν ἀνθρώπινη δραστηριότητα καὶ πορεία, διότι μέσῳ αὐτῆς τὸ πνεῦμα, ὁ νοῦς καὶ τὸ σῶμα ἐπιτυγχάνουν μία ολοκληρωμένη ἐμπειρία. Ὡς τρισυπόστατο ὂν ὁ ἄνθρωπος (Πνεῦμα-Ψυχὴ-Σῶμα) δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἐπιμεριστῇ σὲ κάποιο ἀπὸ αὐτά, δίχως νὰ ἐπιμεριστῇ καὶ στὰ ὑπόλοιπα μὲ κάποιον τρόπο. Ἐὰν τὰ ψυχικά μας γεγονότα ἐπηρεάζουν τὴν διανοητική μας κατάσταση ἢ ἐὰν ὁ νοῦς ἐπηρεάζῃ τὴν ψυχική μας ζωή, εἶναι ἕνα ἐρώτημα. Κατὰ γενικὴ πάντως ἀποδοχὴ καὶ τὰ δύο ἐπηρεάζουν τὴν σωματική μας ὑγεία καὶ ἐξ αὐτῆς ἔχομε τὴν ἐπίδραση τόσο διανοητικῶς ὅσο καὶ ψυχικῶς στὴν ζωή μας.

Ἡ σημασία τῆς Μουσικῆς στὴν Ἀρχαιότητα
Μὲ αὐτὲς τὶς σκέψεις οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες θέσπισαν τὴν δεκάμηνη παραμονὴ στὴν Ὀλυμπία πρὸ τῆς τελέσεως τῶν Ὀλυμπιακῶν ἀγώνων. Μετὰ τὴν μύηση στὶς ἰδέες-ἀρχὲς-ἀξίες τοῦ Ἕλληνος Λόγου ἀκολουθοῦν ἀθλητικοὶ ἀγῶνες μὲ συμμετοχὴ χοροῦ καὶ μουσικῆς. Ἡ πλημμυρίδα τῶν ψυχικῶν γεγονότων ὅλων τῶν μετεχόντων τοὺς συντρόφευσε ἀργότερα σὲ ὅλη τους τὴν ζωή. Ἡ μουσικὴ στοὺς Ὀλυμπιακοὺς ἀγῶνες δὲν ἦταν τυχαία. Γνώριζαν οἱ Ἕλληνες ὅτι ἡ ἐπίδραση τῆς μουσικῆς ἦταν μεγαλύτερη, ὅταν αὐτὴ ἔχῃ κάποιο νόημα γιὰ ὅσους τὴν βιώνουν. Ἐπίσης ὅτι ἡ ἐπίδραση τῆς ἴδιας μουσικῆς θὰ ἦ ταν διαφορετικὴ στὸν ἱερὸ χῶρο τῆς Ὀλυμπίας ἀπὸ τὸ ἐὰν ἀκουγόταν σὲ ἄλλον χῶρο καὶ σὲ ἄλλη στιγμή.

Οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες ἀνεγνώριζαν ὅ τι ἡ μουσικὴ εἶναι χρήσιμη σὲ κάθε περίσταση, σὲ κάθε σπουδαία δραστηριότητα. Χρησιμοποιοῦσαν τὴν μουσικὴ γιὰ ἀγροτικὲς ἐργασίες. Ἐπίσης τὴν χρησιμοποιοῦσαν γιὰ θετικὴ ἐπίδραση στὴν διάθεση τοῦ λαοῦ, ὅπως συνέβη στὴν Σπάρτη. Ἡ πόλη αὐτὴ εὑρίσκετο σὲ κατάσταση ἀναταραχῆς στὸ πρῶτο ἥμισυ τοῦ 7ου αἰῶνα π.Χ.· ἕνας χρησμὸς παραινούσε νὰ καλέσουν τὸν «Λέσβιον ἀοιδόν»· προσεκλήθη ὁ Τέρπανδρος ἀπὸ τὴν Ἄντισσα τῆς Λέσβου καὶ τὸ ᾆσμα του ἐπανέφερε τὴν εὐταξία στὴν πόλη. Ἐπίσης χρησιμοποιοῦσαν τὴν μουσικὴ στὴν πλοήγηση τῶν πλοίων, ὅπου ὁ αὐλητὴς βοηθοῦσε τὸν συγχρονισμὸ τῶν κωπηλατῶν. Μέγιστη ἐπίσης ἦταν ἡ συμμετοχὴ τῆς μουσικῆς στὴν θεραπεία τῶν ποικίλων παθήσεων καὶ κυρίως τῶν ψυχικῶν νοσημάτων.
Ἡ δυσαρμονία τῆς ψυχῆς ἐπιφέρει τὸ ψυχικὸ νόσημα. Ἡ δυσαρμονία αὐτὴ ἀπεκαθίστατο καὶ μὲ τὴν ἁρμονία τῆς μουσικῆς. Ὅλα τὰ στοιχεῖα τῆς Φύσεως ἐναρμονισμένα μὲ τὸν παγκόσμιο Νόμο ἰσορροποῦν καὶ προάγουν τὴν ζωή.

Μὲ τὴν μουσικὴ ἐπίσης οἱ Ἕλληνες περιέγραφαν ποικίλα γεγονότα. Ἕνα ἐξ αὐτῶν, ὁ αὐλητικὸς νόμος (ἐπαίζετο μὲ αὐλὸ χωρὶς τραγούδι), περιέγραφε τὴν πάλη τοῦ Ἀπόλλωνος μὲ τὸν δράκοντα Πύθωνα. Τὸ ἴδιο ἄλλωστε ἔκαναν οἱ Ἕλληνες καὶ μὲ τοὺς χορούς των. Ἐπίσης ἔχομε σὲ μουσικὴ σύνθεση τὴν περιπλάνηση τῆς Λητοῦς καὶ τὴν γέννηση τοῦ Ἀπόλλωνος καὶ τῆς Ἀρτέμιδος, σύμφωνα μὲ μία ἀφήγηση τοῦ Φιλάμμωνος, καταγόμενου ἀπὸ τοὺς Δελφούς. Ὁ Ἀπόλλων πρῶτος ἔστησε τραγούδια καὶ χοροὺς γύρω ἀπὸ τὸ ἱερὸ τῶν Δελφῶν. Ἐπίσης ἀναφέρεται ὁ πόλεμος τῶν Τιτάνων, ἡ ἅλωση τοῦ Ἰλίου, ὁ γάμος Ἀφροδίτης καὶ Ἡφαίστου καὶ λοιπὰ γεγονότα. Ὁ Τέρπανδρος ὁ Λέσβιος ὑπῆρξε ὁ δημιουργὸς τῶν κιθαρικῶν νόμων. Σὲ κάθε νόμον ἔντυσε μὲ μουσικὴ τοὺς ἐπικούς του στίχους. Τὸ αὐτὸ ἔκανε καὶ στοὺς στίχους τοῦ Ὁμήρου. Καὶ τῶν δύο αὐτῶν τοὺς στίχους τοὺς τραγουδοῦσαν στὶς ἑορτὲς-ἀγῶνες.
Ἡ μουσικὴ ἐχρησιμοποιεῖτο στὸν πόλεμο, διότι ἐπηρέαζε τὸ ἀγωνιστικὸ πολεμικὸ φρόνημα τῶν Ἑλλήνων. Κατὰ παλαιὸν νόμον τῶν Ἡρακλειδῶν οἱ αὐλητὲς προηγοῦντο τῶν πορευομένων τμημάτων, οἱ δὲ ὁπλῖτες «πρὸς τὸ μέλος καὶ τὸν ρυθμὸν ἐμβαίνοντες» ἐγίνοντο «ἄρρηκτοι τὴν τάξιν», δὲν διεσπῶντο ἀπὸ τὶς ἐπιθέσεις τῶν ἀντιπάλων. Αὐτὴν τὴν παλαιοτάτη παράδοση εἶχαν τηρήσει καὶ οἱ Λακεδαιμόνιοι, καὶ ὁ αὐλητὴς προηγεῖτο αὐτῶν. Τὸ μέλος μάλιστα τὸ αὐλούμενον ἐκαλεῖτο Καστόρειον, πρὸς τιμὴν τοῦ ὁμωνύμου Λακεδαιμονίου ἥρωος καὶ ὄχι ἐπειδὴ ὁ ἴδιος τὸ εἶχε ἀνακαλύψει. Ὁ βασιλεὺς τῆς Σπάρτης Ἀγησίλαος, ἀπαντώντας σὲ ἐρώτηση γιατί μετ' αὐλῶν ἀγωνίζονται, εἶπε ὅτι πράττουν τοῦτο, γιὰ νὰ φανερωθοῦν οἱ δειλοὶ καὶ οἱ ἀνδρεῖοι. Ὁ μὲν ἀνδρεῖος θὰ ἐτήρει τὸν ρυθμὸν καὶ τὸ βῆμα, ἐνῷ ὁ δειλὸς θὰ τὰ ἔχανε καὶ τὰ δύο. Σὺν τῷ χρόνῳ ἱδρύθηκε ἰδιαίτερη Δωρικὴ μουσική, μεταλοπρεπὴς καὶ ἐπιβλητική, ἁρμόζουσα κατὰ τὸν Πλούταρχο («Περὶ μουσικῆς») σὲ πολεμικοὺς καὶ σώφρονες ἄνδρες.
Ἡ ὅλη ἀγωγὴ τοῦ ἀνθρώπου πρέπει νὰ ἀποβλέπῃ στὴν κατάκτηση τῆς καλοκἀγαθίας. Γιὰ τὸν σκοπὸ αὐτὸν ἐπιβάλλεται ὁ συνδυασμὸς τῆς μουσικῆς καὶ τῆς γυμναστικῆς. Δέον νὰ ὑφίσταται συμμετρία μεταξὺ τῆς σωματικῆς καὶ τῆς διανοητικῆς παιδεύσεως, διότι οἱ ὑπερμέτρως ἀσκηθέντες σωματικῶς καὶ παραμελήσαντες τὴν ψυχική τους μόρφωση ἀγριώτεροι τοῦ δέοντος ἀποβαίνουν. Οἱ δὲ ὑπερμέτρως πάλι μὲ τὴν μουσικὴ ἀσχοληθέντες γίνονται μαλθακώτεροι.
Προχωρώντας τὴν θεώρηση περὶ τῆς ἀγωγῆς τῶν παίδων, πίστευαν ὅτι καὶ γιὰ τὴν ἀνατροφὴ τῶν νηπίων προτιμότερο εἶναι νὰ προηγῆται ἡ μουσική, ἤτοι ἡ ψυχικὴ ἀγωγή, τῆς γυμναστικῆς καὶ τῆς σωματικῆς ἀγωγῆς.

Τέλος παρατηροῦμε ὅτι ἡ μουσικὴ ἀποτελεῖ τμῆμα τῆς λατρείας τῶν Ἑλλήνων τόσο σὲ τοπικὸ ὅσο καὶ σὲ πανελλήνιο ἐπίπεδο. Ἡ παρουσία τῆς μουσικῆς στὶς δημοφιλεῖς
ἑορτὲς καὶ τὶς ἱεροπραξίες τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων ἄλλοτε ἦταν συνοδευτικὴ καὶ ἄλλοτε τμῆμα-μέρος τῆς ἀγωνιστικῆς. Συνοδευτικὴ μουσικὴ παρετηρεῖτο καθ' ὅλη τὴν διάρκεια τῆς ἱεροπραξίας, ἤτοι κατὰ τὴν πομπὴ πρὸς τιμὴν τοῦ τιμώμενου θείου. Ἐπίσης παρετηρεῖτο ἡ συνοδευτικὴ μουσικὴ στὴν διάρκεια τῶν θυσιῶν, τὴν διεξαγωγὴ τῶν ἀγωνισμάτων, τόσο κατὰ τὶς προπονήσειως ὅσο καὶ στοὺς ἀγῶνες. Τέλος τὴν συναντᾶμε μετὰ τοὺς ἀγῶνες μὲ τὴν ὀνομασία παιάν, χορικὸ τραγούδι, ὡς τμῆμα-μέρος τῶν εὐχαριστιῶν, ὅπως ἄλλωστε συνέβαινε καὶ μετὰ ἀπὸ νικητήριους ἀγῶνες.
Ἐνδυνάμωση τῆς μαχητικότητας τοῦ ἀθλητῆ: ηταν σύνηθες νὰ παρίσταται ἕνας αὐλητὴς κατὰ τὴν ὥρα ποὺ προπονοῦντο οἱ ἀθλητὲς σὲ διαφόρους τύπους ἀγωνισμάτων. Πολλὲς ἀγγειογραφίες τῶν 6ου καὶ 5ου αἰώνων μαρτυροῦν αὐτὸ τὸ γεγονός, συχνότερα στὸ ἅλμα εἰς μῆκος, τὴν δισκοβολία καὶ τὸν ἀκοντισμό. Στὸ ἅλμα εἰς μῆκος, στὸ Ὀλυμπιακὸ πένταθλο, ἐπαίζετο ἡ «Πυθικὴ μελῳδία» ὑπὸ τοῦ αὐλη τοῦ ὁ ὁποῖος εἶχε κερδίσει δύο ἔτη ἐνωρίτερα τὸ βραβεῖο τῶν Πυθικῶν ἀγώνων στὴν αὔληση. Ὑπῆρχε σχέση μεταξὺ τῶν πανελληνίων ἱεροπραξιῶν· ὁ νικητὴς λ.χ. τῶν Πυθίων ἀγώνων ἐτύγχανε τιμητικῶν θέσεων καὶ διακρίσεων στοὺς Ὀλυμπιακούς. Ὁ Φιλόστρατος μᾶς λέγει ὅ τι σκοπὸς ἦταν νὰ δώσῃ ἡ μουσικὴ στὸν ἅλτη μία ἐπιπρόσθετη ὤθηση. Ἄλλοι συγγραφεῖς ἀναφέρονται στὴν αὔληση, ὡς συνοδευτικῆς στὴν πυγμαχία καὶ τὴν πάλη.
Στὴν Ὀλυμπία παρατηροῦμε τὰ τραγούδια τῶν σπονδῶν. Πίστευαν ὅτι ἡ μουσικὴ και τὰ τραγούδια τῶν σπονδῶν σαν ἱκανὰ νὰ δυναμώσουν τὴν ψυχὴ τοῦ σώφρονος ἀνδρός.

Συμφώνως μὲ τὰ ὅσα γνωρίζουμε γιὰ τὴν ἐπίδραση τῆς μουσικῆς στοὺς πνευματικοὺς ἀνθρώπους, ἄλλος ὁδηγεῖται σὲ κατάσταση ἐκστάσεως καὶ ἄλλος στὸν διαλογισμό. Ἡ Ὀλυμπία ὑπῆρξε ὁ ὕψιστος βωμὸς τοῦ Ἑλληνικοῦ Πανθέου, στὸν ὁποῖο προσήρχετο ὁ Ἕλλην. Μέσα ἀπὸ τὸν διαλογισμὸ καὶ τὴν δεκάμηνη πνευματικὴ-ψυχικὴ-σωματικὴ προετοιμασία καὶ τὸ ἐκστατικὸ τελετουργικὸ ἐπετυγχάνετο ἡ μέθεξις· αὐτὸ σημαίνει ὅτι ὁ μυθικὸς χαρακτῆρας τῆς Ἰδέας καὶ τῆς Ἀξίας ἀντικατοπτρίζεται, ἐκφράζεται καὶ ὑλοποιεῖται ὄχι μόνο στὸν αἰσθητὸ κόσμο ἀλλὰ καὶ στὸν ἴδιο τὸν ἄνθρωπο. Μέσον γιὰ τὴν ἐπίτευξη τοῦ ἐπιδιωκομένου ἦταν ἡ ἐκστατικὴ μουσική, ἡ ὁποία ἐπηρεάζει κατ' ἀρχὴν τὸ σῶμα, μεταβάλλοντας τὴν συχνότητα τῶν ἐγκεφαλικῶν κυμάτων καὶ κατακλύζοντας τὶς αἰσθητηριακὲς περιοχὲς τοῦ ἐγκεφάλου. Ἑπομένως ἡ μουσική, ἡ ὁποία ἐχρησιμοποιεῖτο στὶς τελετὲς αὐτοῦ τοῦ εἴδους, ἐπελέγετο μὲ βάση τοὺς μετέχοντες καὶ τὴν ἱκανότητάτης νὰ τοὺς προκαλέσῃ τὶς ἀναγκαῖες πνευματικὲς-ψυχικὲς-σωματικὲς ἀντιδράσεις.

Τὸ πότε εἰσάγεται ἡ μουσικὴ καὶ τὰ τραγούδια στὴν Ὀλυμπία γιὰ πρώτη φορά,
δὲν δυνάμεθα νὰ προσδιορίσου με μὲ σαφήνεια. Σίγουρο ὅμως εἶναι ὅτι παρατηροῦνται μουσικὲς ἐκδηλώσεις πρὸ τῆς ἱδρύσεως τῶν Ὀλυμπιακῶν ἀγώνων ὑπὸ τοῦ Ἰδαίου Ἡρακλῆ, πρὸς τιμὴν τοῦ νεαροῦ Διός. Οἱ Ἰδαῖοι Δάκτυλοι χρησιμοποιοῦσαν τὴν μουσικὴ τῶν αὐλῶν.
Στὴν Ὀλυμπία πρὸ τῆς λατρείας τοῦ Διὸς ἐλατρεύετο ἡ θεὰ Κυβέλη, πρὸς τιμὴν τῆς ὁποίας ἐκτελοῦν το μεταξὺ τῶν ἄλλων καὶ τραγούδια μὲ τὴν ὀνομασία μητρῷα.* Ἐκ τῶν
ἀνωτέρω ἀποκαλύπτεται ὅτι ἡ μουσικὴ καὶ οἱ ἀγῶνες ἑνίζονταν· δεύτερον ὅτι οἱ Ἰδαῖοι Δάκτυλοι γνώριζαν τοὺς ἀγῶνες πρὸ τῆς γεννήσεως τοῦ Διός· τέλος δὲ ὅτι ὁ Ἰδαῖος Ἡρακλῆς, πηγαίνοντας στὴν Ὀλυμπία προκειμένου νὰ τελέσῃ ἱεροπραξίες, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ ἀθλητικὸν ἀγῶνα, γνώριζε τὸ Ἱερὸν τῆς Ὀλυμπίας καὶ πήγαινε σὲ γνωστὸ ἱερό.
Στὴν Ὀλυμπία κατὰ τὴν διάρκεια τῶν Ὀλυμπιακῶν, τὴν πρώτην ἡμέρα τῶν ἀγώνων, οἱ μετέχοντες ἔθυαν σὲ ὅλους τοὺς βωμοὺς ὀρχούμενοι, ἐκτελώντας ἰδιαίτερα μουσικὰ
κομμάτια σὲ κάθε ἕνα ἐξ αὐτῶν. Στὴν Ὀλυμπία ἐχρησιμοποιοῦν το μεταξὺ τῶν ἄλλων κιθάρες καὶ αὐλοί. Ἡ κιθάρα ἦταν τελειοποιημένο ὄργανο, πιὸ τελειοποιημένο ἀπὸ τὴν λύρα, δημιούργημα τῶν μουσικῶν Τερπάνδρου καὶ Ἀρίωνος, ποὺ κατάγονταν καὶ οἱ δύο ἀπὸ τὴν Λέσβο. Ἐπίσης παρατηροῦμε τὴν μουσικὴ εἴτε ὡς συνοδευτικὴ στὶς θυσίες καὶ τ' ἀγωνίσματα εἴτε ὡς τμῆμα τῆς ἀγωνιστικῆς καὶ σὲ ἄλλους πανελληνίους ἀγῶνες - Πύθια-Νέμεα-Ἴσθμια-Παναθήναια καὶ λοιπά.

Ὁ ὑπέρτατος στόχος τῆς μουσικῆς εἶναι νὰ προχωρήσῃ πέρα ἀπὸ τὰ ὅρια τοῦ ἐνσυνειδήτου ἀνθρώπου· ν' ἀγγίξῃ τὸ ὑπερχρονικὸ καὶ αἰώνιο πρὸς χάριν τῆς διατηρήσεως τοῦ Παγκοσμίου Φυσικοῦ Νόμου. Ἐκεῖνο τὸ ὁποῖο ἔχουν ἀνάγκη ὁ ἄνθρωπος καὶ ἡ Φύση εἶναι ἡ ἔμπνευση. Θεωροῦμε ὡς ἔμπνευση τὴν σύλληψη τῶν Ἰδεῶν-Ἀρχῶν-Ἀξιῶν ἐκείνων ποὺ εἶναι ἱκανὲς νὰ ὁδηγήσουν τὸν ἄνθρωπο στὴν κατάκτηση τῆς Αὐτογνωσίας καὶ μ'αὐτὸ τὸ ὅπλο ἐν συνεχείᾳ στὴν ἔμπνευση τῶν ἰσορροπημένων ἀνθρώπων.
Ἡ μουσικὴ ὡς ἐκφρασμένη Φύση εἶναι ἱκανὴ νὰ ἐμπνεύσῃ καὶ νὰ ὁδηγήσῃ «κατὰ φύσιν» τὰ ὄντα.

Μπορεί η μουσική να αλλάξει τον κόσμο;

Μπορεί ίσως να τον κάνει πιο όμορφο,

λέει ο λυράρης θεός του Φωτός

σε ρυθμικό αρμονικό σκοπό...

Πηγή