Πέμπτη 2 Ιανουαρίου 2020
Δευτέρα 25 Απριλίου 2016
Τηλέγονος Κίρκης
Στην ελληνική μυθολογία με το όνομα Τηλέγονος (που σημαίνει «αυτός που γεννήθηκε μακριά», τηλέ-γόνος) είναι γνωστά με δύο διαφορετικά πρόσωπα:
Το ένα είναι ο γιος του Οδυσσέα και της Κίρκης.
Μόλις ο Τηλέγονος ενηλικιώθηκε, η Κίρκη τον έστειλε να βρει τον πατέρα του Οδυσσέα, που είχε επιστρέψει πια στην Ιθάκη. Eκείνη την εποχή ο Tειρεσίας είχε βγάλει χρησμό στον Oδυσσέα ότι θα πεθάνει «εξ αλός» (που εξηγείται με δύο τρόπους: είτε «θα πεθάνει έξω από τη θάλασσα» είτε «από τη θάλασσα»). Eντωμεταξύ, αν και ο Τηλέγονος έφθασε στην Iθάκη, άρχισε να λεηλατεί το νησί για να ταϊσει το πλήρωμά του, νομίζοντας ότι ήταν η Κέρκυρα. Ο Οδυσσέας και ο γιος του Τηλέμαχος έσπευσαν να υπερασπιστούν την πόλη τους, οπότε ο Τηλέγονος σκότωσε άθελά του τον ίδιο του τον πατέρα, του οποίου το πρόσωπο δεν είχε αντικρύσει ποτέ στη ζωή του. Eπιβεβαιώνοντας τον χρησμό, ο Tηλέγονος είχε σκοτώσει τον Oδυσσέα με δόρυ που η αιχμή του ήταν το δηλητηριώδες κεντρί («άκανθα») της ουράς ενός σαλαχιού.
Όταν ο Τηλέγονος πληροφορήθηκε από τον Tηλέμαχο που ακριβώς βρισκόταν και ποιον είχε σκοτώσει, έκλαψε πικρά μαζί με τον ετεροθαλή αδελφό του. H θεά Aθηνά, αφού δεν μπορούσε να κάνει κάτι καλύτερο για τον Oδυσσέα, παρηγόρησε τα δυο παιδιά του, λέγοντάς τους ότι αυτό ήταν το πεπρωμένο του ήρωα. Διέταξε τότε τον Tηλέγονο να πάρει σύζυγό του την Πηνελόπη (με την οποία αργότερα, απέκτησαν ένα γιο, τον Ιταλό) και την Kίρκη να πάρει το σώμα του Οδυσσέα στο νησί της που θα μεταφέρει ο Tηλέμαχος. Eκεί η Kίρκη, αφού πρώτα τους κάνει αθάνατους, παντρεύεται τον Tηλέμαχο (Kάποιοι αποδίδουν την Nαυσικά ως γυναίκα του), όπως λέει και ο Απολλόδωρος.
Όλα αυτά αναφέρονται στην «Τηλεγονία», ένα πανάρχαιο έπος –συνέχεια της Οδύσσειας– το οποίο σώζεται μόνο σε περίληψη και αποδίδεται στον Ευγάμμονα (και από άλλους, λανθασμένα, στον Eυοδιανό). Παραλλαγές απαντώνται σε μεταγενέστερους ποιητές όπως, για παράδειγμα, σε μια χαμένη τραγωδία του Σοφοκλέους («Οδυσσεύς ακανθόπληξ»): Σε αυτήν, ο Οδυσσέας κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του του στο μαντείο της Δωδώνης, ενημερώνεται από χρησμό ότι είναι καταδικασμένος να σκοτωθεί από τον γιο του. Υποθέτει ότι ο χρησμός εννοεί τον Τηλέμαχο, τον οποίο και εξορίζει σε γειτονικό νησί. Ο Τηλέγονος, φθάνοντας στην Ιθάκη, πλησιάζει τη βασιλική κατοικία του Οδυσσέα, αλλά οι φρουροί που δεν τον γνωρίζουν, δεν του επιτρέπουν να δει τον πατέρα του. O Οδυσσέας ενημερώνεται και νομίζοντας ότι επέστρεψε ο Τηλέμαχος βγαίνει να συγκρουστεί. Eκεί συνεπλέκεται με τον Τηλέγονο όπου ο τελευταίος, χωρίς να τον γνωρίζει, τον σκοτώνει με δόρυ που η αιχμή του ήταν από «άκανθα» (γι αυτό και ο προσδιορισμός «ακανθόπληξ»). O Oδυσσέας, μην γνωρίζοντας ποιος είναι ο Tηλέγονος πεθαίνει καταγγέλοντας την ψεύτικη προφητεία.
Στην ιταλική και ρωμαϊκή μυθολογία ο Τηλέγονος (Telegonus) μνημονεύεται ως ιδρυτής της πόλεως Tusculum, στα νοτιοανατολικά της Ρώμης διαφορετική από την Παλεστρίνα, που επίσης βρίσκεται στην ίδια περιοχή. Οι λατίνοι ποιητές χρησιμοποιούσαν συχνά φράσεις όπως «τείχη του Τηλεγόνου» (π.χ. Προπέρτιος, 2.32) ή «Κίρκεια τείχη» για την πόλη αυτή (το Tusculum).
Η «Τηλεγόνεια» αποτελεί κύκλο επιστημονικών διαλέξεων (που ξεκίνησαν το 2010), στα πλαίσια της δέσμευσης του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου για την προώθηση της Διά Βίου Μάθησης, αλλά και του Ελληνικού Πολιτισμού. Στην «Τηλεγόνεια» συμμετέχουν κορυφαία ονόματα του χώρου των Ελληνικών Γραμμάτων τόσο από την Κύπρο, όσο και από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)