14. ΠΕΡΙ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΠΕΡΙ ΈΛΛΗΝΟΣ!

14.1. Το δυστυχες γαρ ηυγενει’ αμυνεται της δυσγενειας μαλλον. ( Η ευγενικη καταγωγη μας υπερασπιζεται στις δυστυχιες περισσοτερον από την κακην καταγωγην). ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ. Ηρακλειδαι. Στ. 303

14.2. Συγγονον βροτοισι τον πεσοντα λακτισαι πλεον. ( Είναι η φυσις των ανθρωπων , εκεινος που επεσε να τον λακτιζουν για να κατρακυληση περισσοτερον). ΑΙΣΧΥΛΟΣ. Αγαμεμνων. 884

14.3. Μη μεινης αγαμος, μηπως νωνυμνος οληαι. (Μην μεινης αγαμος, για να μην χαθης χωρις κανενα ονομα). ΚΛΕΟΒΟΥΛΟΣ.

14.4. Φυσιν εχει αριστον εστι, δευτερον δε (μανθανειν). ( Ο εχων αριστον φυσιν , δευτερον να μανθαινην). ΕΠΙΧΑΡΜΟΣ. Αποσπ. 42

14.5 Ότι φυσις ανερι δω τοδ’ ουποτ’ αν εξελοις. ( Ότι η φυσις χαριση στον ανθρωπον , αυτό κανεις δεν δυναται να του το αφαιρεση). ΣΟΦΟΚΛΗΣ. Αποσπ. 739.

14.6. Η φυσις και η διδαχη παραπλησιον εστι. και γαρ η διδαχη μεταρυσμοι τον ανθρωπον , μεταρυσμουσα δε φυσιοποιει. ( Η φυσις και η διδασκαλια ομοιαζουν, διοτι η διδασκαλια μεταμορφωνη τον ανθρωπον, κι’ όταν τον μεταμορφωνη, τον στρεφει στην φυσιν). ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ. Στοβαιου Ανθολ.

14.7. Το γαρ αποστηναι χαλεπον φυσεος, ην εχοι τις. ( Βεβαιως είναι δυσκολον να αποφυγη κανεις την φυσιν του (τα ελαττωματα του). ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ. Σφηκες. 1458.

14.8 Ασκησις ανευ φυσεως και μαθησεως ατελες. ( Η ασκησις ανευ φυσικης προδιαθεσεως και μαθησεως είναι λειψη). ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ. Ηθικα 2Β΄

14.9 Ουχ αι τριχες ποιουσιν αι λευκαι φρονειν, αλλ’ ο τροπος ενιων εστι τη φυσει γερων. ( Δεν κανουν τους ανθρωπους οι λευκες τριχες για να σκευτονται μυαλωμενα, αλλ’ ο χαρακτηρ μερικων είναι από την φυσην του γεροντικος στην σκεψην). ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ.

14.10 Παντες του ειδεναι ορεγονται φυσει. ( Οι παντες εχουν ως φυσικον δωρον τον ποθον της μαθησεως). ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΑ 980 Α, 2

14.11 Τα καλα γνωριζουσι και ζηλουσιν οι ευφυεες προς αυτά. ( Τα καλα τα γνωριζουν και τα επιδιωκουν με ζηλον οσοι εχουν κλιση σ’ αυτά). ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ. Στοβαιου Ανθολ.

14.12 Και τοις θηριοις ποθος εγγιγνεται των συντροφων. ( Και τα αγρια ζωα ποθουν να βρεθουν κοντα με τα ομοια τους). ΞΕΝΟΦΩΝ. Απομνημονευματα.

14.13 Η φυσις εκαστον οντος οριζει τον οικειον κοσμον. ( Η φυσις ως γενετικην δυναμην καθοριζει τον ιδιαιτερον χαρακτηρα εκαστου). ΠΛΑΤΩΝ. Γοργιας. 42

14.14 Φυσιν πονηραν μεταβαλειν ου ραδιον. ( Δεν είναι ευκολον αυτόν που είναι κακος «εκ φυσεως» να τον αλλαξης και να τον κανης καλον). ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ. Γνωμικα Μεν.

14.15 Εχει δη, οιμαι, λογον την αριστην φυσιν εν αλλοτριωτερα οθσαν τροφη κακιον απαλλατειν της φαυλης. ( Είναι λογικον, πιστευω, πως η καλυτερα ιδιοσυγκρασια όταν τραφη διαφορετικως απ’ ότι της ταιριαζει, γινεται η χεοροτερη απ’ ότι μια μετρια). ΠΛΑΤΩΝ. Πολιτεια. 491b

14.16 Σκαιοισι μεν γαρ καινα προσφερων σοφα δοξεις αχρειος κου σοφος πεφυκεναι. ( Στους απαιδευτους όταν καινουργια και σοφα τους παρεχης για να τα αφομοιωσουν, θα φανης πως ανωφελος κι όχι εξυπνος γεννηθηκες). ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ. Μηδεια 298

14.17 Εν τη προαιρεσει η μοχθηρια και το αδικειν. ( Η μοχθηρια κι η αδικια εγκειται στην δολια προαιρεσην του ανθρωπου). ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ. Ρητορικη Τεχνη. Α΄, 13

14.18 Ευγενεια καλον μεν αλλα προγονων αγαθον. ( Η ευγενικη καταγωγη είναι αληθεια πως είναι ωραιον πραγμα, είναι όμως αγαθον των προγονων). ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ. Παιδεια Αγωγη 8

14.19 Η φυσις εκαστου οντος οριζει τον οικειον κοσμον. ( Η φυσις ως γεννετικην δυναμην καθοριζει τον ιδιαιτερον χαρακτηρα εκαστου). ΠΛΑΤΩΝ. Γοργιας 42.

14.20 Ουκ εστιν αισχρον, αγνοουντα μανθανειν. (Δεν είναι ντροπη σε εκεινον που δεν ξερει να μαθαινη). ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ. Γνωμ. Μον.

14.21 Φυσις ανευ μαθησεως τυφλον. μαθησις δε διχα φυσεως ελλιπες. ( Τα φυσικα χαρησματα ανευ μαθησεως είναι τυφλα. μα κι η μαθησις χωρις χαρισματα είναι ελλιπης). ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ. Περι παιδων αγωγης

14.22 Τοις μαθημασιν, ωσπερ κατοπτροις , εμφαινεται της των νοητων αληθειας ιχνη και ειδωλα. ( Με τα μαθηματα, όπως με τους καθρεπτες, φαινονται τα ιχνη και τα ειδωλα της αληθειας των νοητων). ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ. Ηθικα 660

14.23 Πολύ τε διαφερειν ου δει νομιζειν ανθρωπον ανθρωπου, κρατιστον δε είναι οστις εν τοις αναγκαιοτατοις παιδευεται. ( Δεν πρεπει να νομιζετε ότι ανθρωπος από ανθρωπο εχει μεγαλη διαφορα « εκ φυσεως», μα ότι πιο ισχυρος ειν’ αυτος που εκπαιδευεται στα πιο απαραιτητα εργα). ΑΡΧΙΔΑΜΟΣ. Δημηγορια ( Θουκιδυδου Α΄, 84)

14.24 Απασα φυσις βελτιων γιγνεται παιδειαν προσλαβουσα την προσηκουσαν. ( Κάθε ανθρωπινην φυσιν βελτιωνεται όταν παρη την μορφωσιν που της αρμοζει). ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ.

14.25 Πολυνοιην, ου πολυμαθιην ασκεειν χρη. ( Πρεπει κανεις ν’ ασκη τη βαθεια και πλατεια σκεψιν , κι όχι την πολυμαθεια). ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ. Στοβ. Ανθολ.

14.26 Φυσιν πονηραν μεταβαλειν ου ραδιον ( Η πονηρα φυσις του ανθρωπου δεν μεταβαλλεται ευκολως). ΕΛΛΗΝΙΚΗΝ ΠΑΡΟΙΜΙΑ

14.27 Το του ποδος μεν (ιχνος) βραδυ, το του δε νου ταχυ. ( Αργη η κινησις των ποδων, του μυαλλου όμως γοργη). ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ. Ιων. Στ. 742

14.28 Φθονος δε αρχηθεν εμφυεται ανθρωπω. ( Το συναισθημα του φθονου είναι εμφυτευμενον στον ανθρωπον εκ φυσεως). ΗΡΟΔΟΤΟΣ. Γ΄, 80

14.29 Πασα φυσις ανθρωπου φερει φιλονικειαν και ζηλοτυπιαν και φθονον. ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ. Ηθικα 91F

14.30 Θαυμαστη η φυσις και φιλοζωος. ΞΕΝΟΦΩΝ. Στοβ. Ανθολ.

14.31 Χαρακτηρ εν τυποις πεπληκται. ( Κάθε σημα (σημειον) χαραζεται επανω σε καλουπι(είναι δηλαδη εκμαγειον). ΑΙΣΧΥΛΟΣ. Ικεται 282

14.32 Ανδρων ουδεις χαρακτηρ εμπεφυκε σωματι ( Κάθε χαρακτηρ δεν γεννιεται μαζι με το σωμα). ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ. Μηδεια 525

14.33 ( Ζευς) ος και τυπεις αγνω πελεκει τεκετο ξανθαν Αθαναν. ( (ο Ζευς) κτυπηθεις με το αγιον πελεκιν και γεννησε την ξανθη Αθηναν) ΠΙΝΔΑΡ . Υμνος προς τον Διαν. (απ.34)

14.34 ….Ιλιου δε θηκεν αφαρ οψιτεραν αλωσιν, κυανοπλοκοιο παιδα ποντιας Θετιος βιαταν. (….Κι ο θεος ανελαβε ευθυς του Ιλιου την αλωσιν για αργοτεραν, το παιδι το βιαιον της θαλλασσης Θετιδος με τα μαυρα μαλλια ). ΠΙΝΔΑΡ. Παιαν 6^ος προς τον Απολλωνα.

14.35 … και σποραδας φερεμηλους εκτισαν νασους ερικυδεα τα’ εσχον Δαλον, επει σφιν Απολλων δωκεν ο χρυσοκομας Αστεριας δεμας οικειν…. (…..και τα διασπαρτα νησια που εχουν κοπαδια προβατα εκτισαν και την ξακουστη κατεκτησαν Δηλον, αφου σ’ αυτους ο χρυσομαλλης το κορμι της Αστεριας να οικουν….). ΠΙΝΔΑΡ. Παιν 5ος προς τον Απολλωνα

14.36 γονουμαι σ’ ελαφηβολε ξανθη παι Διος αγριων δεσποιν Αρτεμι θηρων… (…Σ’ εσενα γονατιζω των ελαφιων τοξευτρα, ξανθη κορη του Διος, των αγριων ζωων δεσποινα, Αρτεμι…. ). ΑΝΑΚΡΕΩΝ Ο ΤΗΙΟΣ. Προσευχη εις την Αρτεμιν

14.37. Νεμεσι πτεροεσσα,βιου ροπα, κυανωπι θεα, θυγατερ Δικας ( Νεμεσι πτερωτη του βιου ροπη, μαυροματα θεα, θυγατερ της Δικης….). ΜΕΣΟΜΗΔΗΣ Ο ΚΡΗΣ. Υμνος προς την Νεμεσιν

14.38 ωναξ ω,,δαμαλης Ερως και Νυμφαι κυανωπιδες πορφυρη τ’ Αφροδιτη ( Ανακτα, εσυ που ο Ερως ο δαμαστης και οι Νυμφαι με τα βαθυγαλανα ματια και η πορφυρη Αφροδιτη….). ΑΝΑΚΡΕΩΝ Ο ΤΗΙΟΣ. Επικκλησις εις τον Διονυσον.

14.39 …ευχορευτος ευπροσωπος εμπρεπων ξανθωι γενειωι… (….καλος χορευτης ( ο Παν) και ευπροσωπος, ξεχωριζει με γενεια ξανθια…..). ΑΝΩΝΥΜΟΣ. Υμνος εις τον Πανα

14.40 Παραγινεται τοινιν και Πελοψ επι την μνηστειαν, ου το καλλος ιδουσα η Ιπποδαμεια ερωτα εσχεν αυτου. ( Ευθασε και ο Πελοψ να την ζητηση. Μολις αντικρυσε την ομορφια του η Ιπποδαμεια ,τον ερωτευθη ). ΑΠΟΛΛΟΔΩΡΟΣ. Βιβλιοθηκη. Επιτομη 6

14.41 « ου πριν ποληος της δε ερειψετε πυργον ελοντες πριν κεν εμω τεμενει Κυανωπιδος Αμφιτριτης κυμα κατακλυζη κελαδουν ιερησιν επ’ακταις». ( Δεν θα κυριεψετε αυτή την πολιν και δεν θα γκρεμισετε τους πυργους της πριν το κυμα της γαλανοματας Αμφιτριτης βρυχομενον στο μαυρον ποντον σπαζει στο τεμενος μου). ΧΡΗΣΜΟΣ ΠΥΘΙΑΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΑΜΦΙΚΤΥΟΝΕΣ.

14.42 τον μελαγχαιτην τε Μιμαντα ( τον Μιμαντα με τα ολομαυρα μαλλια ) ΗΣΙΟΔΟΣ. «ΑΣΠΙΣ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΟΥΣ» 186

14.43 ουδε μην εκ πασης σωματος εξεως σοφον γενεσθαι αν, ουδ’ εν παντι εθνει ( ουτε σε κάθε σωματικη κατασκευη η σοφια θα μπορουσε να ριζωση , ουτε σε κάθε λαον ). ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ. Διογενης Λαερτιος ,βιος Επικουρου

14.44 γενοιο οιος εσσι μαθων. ( γινε αυτος που εισαι, εφωσον μαθης ποιος εισαι [ο καθεις γινεται αυτος που η φυσις του τον οδηγη σ.σ.] ). ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ. Διογενης Λαερτιος, βιος Ηρακλειτου

14.45 κελσαι δ΄ Αργους γαιαν, οθεν δη γενος ημετερον της οιστροδονου βοος εξ επαφης καξ επιπνοιας Διος ευχομενον τετελεσται. ( εις του Αργους την γην να φθασουμε, απ’ οπου το γενος μας με την επαφην και την πνοην του Διος στην οιστρηλατησμενην αγελαδαν καυχιεται πως κρατα ) ΔΑΝΑΙΔΑΙ. ΑΙΣΧΥΛΟΥ Ικετιδες 15

14.46 εξ επιπνοιας Ζηνος εφαψιν επωνυμια δ΄επεκραινετο μορσιμος αιων ευλογως, Επαφον τα’ εγεννασεν. ( από την πνοην του Διος, με την επαφην του σε ονοματισμα του ηλθε ο χρονος της μοιρας να γεννηθη και ταιριαστα πηρε το ονομα Επαφος ) ΔΑΝΑΙΔΑΙ. ΑΙΣΧΥΛΟΥ Ικετιδες 44

14.47 Αλλα, θεοι γενεται, κλυετ΄ευ το δικαιον ιδοντες ( όμως, της γενιας μου θεοι, ακουστε με καλα το δικαιον βλεποντας ) ΔΑΝΑΙΔΑΙ. ΑΙΣΧΥΛΟΥ Ικετιδες 78

14.48 μορφης δ΄ουχ ομοστολος φυσις, Νειλος γαρ ουχ ομοιον Ιναχω γενος τρεφει ( η μορφην μας δεν είναι με την δικην σας ομοια, διοτι ο Νειλος δεν τρεφει γενια ομοια με του Ιναχου ) Δαναος. ΑΙΣΧΥΛΟΥ Ικετιδες 496

14.49 Πρεπουσι δ΄ανδρες νηιοι μελαγχιμοις γυιοισι λευκων εκ πεπλωματων ιδειν ( κι οι ναυτες ξεχωριζουν με τα ολομαυρα τους τα κορμια να τους βλεπεις με τις λευκες φορεσιες [ ο Δαναος περιγραφει την προσελευσιν των Αιγυπτιων ναυτικων, οι οποιοι εισαν οι γηγενεις γι αυτο και είναι μελαμψοι η σκοτεινον χρωμα δερματος πριν ο Αιγυπτος δωσει το ονομα του εις την χωραν, αυτοι ηλθαν να τους παρουν πισω με την βιαν για λογαρισμον του αδελφου του Αιγυπτου ] ). ΔΑΝΑΟΣ. ΑΙΣΧΥΛΟΥ Ικετιδες 719

14.50 επλευσαν ωδ΄επιτυχει κοτω πολει μελανχιμω συν στρατω ( επλευσαν εως εδώ μ’ οργη που σε καλο τους βγηκε με πολύ μαυριδερο στρατον [ ο Αιγυπτιος στρατος] ) ΔΑΝΑΙΔΑΙ. ΑΙΣΧΥΛΟΥ Ικετιδες 744

14.51 Πλατωνος ορισαμενου, Ανθρωπος εστι ζωον διπουν απτερον, και ευδοκιμουντος , τιλας αλεκρτιονα εισηνεγκεν αυτόν εις την σχολην και δησιν, «ουτος εστιν ο Πλατωνος ανθρωπος», οθεν τω ορω προσετεθη το πλατυωνυχον. ( ο Πλατων εδωσε τον ορισμον του ανθρωπου ότι είναι ζωον διπουν, απτερον, και εθεωρηθη επιτυχης, ο ορισμος αυτος, όταν ο Διογενης εμαδησε έναν κοκκορα και τον επηγε εις την Ακαδημιαν στην αιθουσα της διδασκαλιας, «Ιδου ο ανθρωπος του Πλατωνος», ειπε. Δι’ αυτό αναγκασθη ο Πλατων να συμπληρωση το πλατυωνυχον ) ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΛΑΕΡΤΙΟΣ, ΒΙΟΣ ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ 40

14.52 Τιμωνα είναι πατρος Τιμαρχου, Φλιασιον δε το γενος νεον δε καταλειφθεντα χορευειν, επειτα καταγνοντα αποδημησαι εις Μεγαρα προς Στιλπωνα, κακεινω συνδιατριψας αυθις επανελθειν οικαδε και γημαι, ειτα προς Πυρρωνα εις Ηλιν αποδημησαι μετα γυναικος κακει διατριβειν εως αυτω παιδες εγενοντο, ων τον μεν πρεσβυτερον Ξανθον εκαλεσε και ιατρικην εδιδαξε και διαδοχον του βιου κατελιπεν.

( ο Τιμων ητο υιος του Τιμαρχου εκ Φλειουντος [της Πελοποννησου], νεος εχασε τους γονεις του και εγινε χορευτης [μολπαστης], σε θεατρον, αλλα γρηγορα αντιπαθησε αυτην την αποσχολησιν και πηγε εις τα Μεγαρα εις τον Στιλπωνα κοντα του, αλλα υστερα από καιρον ξαναγυρισε εις την οικιαν του και ενυμφευθη, μετα πηγε εις τον Πυρρωνα εις την Ηλιδα μαζι με την γυναικαν του, κι εμεινε εκει ωσοτου εγεννηθησαν τα παιδια του, τον πρεσβυτερον τον καλεσε Ξανθον, τον σπουδασε ιατρον και τον εκανε κληρονομον του) ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΛΑΕΡΤΙΟΣ, ΒΙΟΣ ΤΙΜΩΝΟΣ Ο ΦΛΕΙΕΥΣ 109

14.53 ΕΚΤΩΡ: φιλω λεγειν ταληθες αιει κου διπλος πεφυκ΄ανηρ ( ΕΚΤΩΡ: συνηθιζω να λεγω παντα την αληθεια, από την φυσην μου δεν ειμαι διπλοπροσωπος ) ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ. Ρησος 394

14.54 ΡΗΣΟΣ: Τοιουτος ειμι καυτος, ευθειαν λογων τεμνων κελευθον,, κου διπλους πεφυκ’ ανηρ ( ΡΗΣΟΣ: Τετοιος ειμαι κι εγω, τραβω παντοτε τον ισιον δρομον σ’ ότι λεγω κι από την φυσην μου δεν ειμαι διπλοπροσωπος ) ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ: Ρησος 423

14.55 ΑΙΝΕΙΑΣ: Αλλ’ ου γαρ αυτος παντ’ επιστασθαι βροτων πεφυκεν, αλλω δ’ άλλο προσκειται γερας, σε μεν μαχεσθαι, τους δε βουλευειν καλως ( ΑΙΝΕΙΑΣ: Αλλα κανεις θνητος δεν τα εχει όλα από την φυσην του, εις τον καθ’ έναν υπαρχει καποια ξεχωριστη ικανοτητα, εσυ εις τον πολεμον, αλλοι να σκεπτονται σωστα ) ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ: Ρησος 106

14.55 ΔΙΟΜΗΔΗΣ: Χρη δ’ ανδρα τασσειν, ου μαλιστ’ αν ωφελοι ( ΔΙΟΜΗΔΗΣ: Πρεπει ν’ αναθετης τον ανθρωπον [να πραξη] εκει που δυναται να ωφεληση ) ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ: Ρησος 626

14.53 Λυκος, κατά τινα αρουραν ιδευων, ευρε κριθας. Μη δυναμενος δε αυταις τροφη χρησασθαι καταλιπων απηει. Ιππω δε συντυχων [τουτον επι την αρουραν] εκει αυτόν εκαλει , λεγων ως ευρων κριθας αυτος μεν ουκ εφαγεν , αυτω δε εφυλαξεν, επειδη και ηδεως αυτου τον ψοφον των οδοντων ακουει. Και ιππος υποτυχων εφη : «Αλλ’, ω ουτος, ει λυκοι κριθων τροφη ηδυναντο, ουκ αν ποτε τα ωτα της γαστρος προεκρινας». ( Ενας λυκος που περπατουσε σε καποιο χωραφι ευρηκε κριθαρια. Επειδη όμως δεν ηδυνητο να χρησιμοποιησε αυτά ως τροφη, τ’ αφησε και εφηγε. Όταν συναντησε ένα αλογον , το καλουσε εκει λεγοντας ότι ευρηκε κριθαρια, δεν τα εφαγε ο ιδιος, αλλα τα εφυλεξε για εκεινον, επειδη με ευχαριστησην ακουει τον θορυβον των δοντιων του. Το αλογον απαντωντας ειπε: «Φιλε μου, εάν οι λυκοι ηδυνονταν να χρησιμοποιησουν ως τροφη τα κριθαρια, ποτε δεν θα προτιμουσες τα αυτια αντι για το στομαχι». [λεγεται για τους πονηρους εκ φυσεως] ) ΑΙΣΩΠΟΣ . Λυκος και Ιππος C.231. F. 300

14.54 ην δε τις εν Τρωεσσι Δολων, Ευμηδειος υιος κηρυκος θειοιο, πολυχρυσος πολυχαλκος, ος δη τοι ειδος μεν εην κακος, αλλα ποδωκης ( αναμεσα εις τους Τρωες ητο καποιος Δολων, του Ευμηδου υιος του θεΐκου κηρυκος, πολυχρυσος πολυχαλκος, ο οποιος εις την οψιν ητο κακος, αλλα ταχυπους [ τοιουτοτροπως εγγενηθη και η λεξις «δολιος», τα φυσιογνωμικα μαρτυρουν την ψυχην του ανθρωπου κατά Αριστοτελην] ) ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣ. Ραψωδια Κ΄ ౩౧౪

ΌΛΑ!......ΠΕΡΙ ΈΛΛΗΝΟΣ!

ΚΩΔΙΞ ΈΛΛΗΝ